Η σύγχρονη εργασιακή πραγματικότητα χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα, συνεχείς αλλαγές και νέες προκλήσεις. Η τεχνολογική εξέλιξη και η αστάθεια των εργασιακών σχέσεων δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου οι επιλογές φαίνονται απεριόριστες, γεγονός που συχνά προκαλεί αγωνία σε εφήβους και νέους. Σήμερα το μόνο σίγουρο είναι ότι οι νέοι θα χρειαστεί να αλλάξουν δουλειά αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του επαγγελματικού τους βίου. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο καλούνται να σχεδιάσουν τη σταδιοδρομία τους.
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός μπορεί να βοηθήσει τους εφήβους και νέους να διαμορφώσουν μια θετική στάση απέναντι στο μέλλον και να τους ενθαρρύνει να δεσμευτούν στην επίτευξη ενός μελλοντικού επαγγελματικού στόχου. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, οι νέοι αναζητούν εργασία με νόημα, δημιουργικότητα και ισορροπία ζωής.
Πώς ο επαγγελματικός προσανατολισμός μπορεί να βοηθήσει τους εφήβους και νέους να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της σύγχρονης πραγματικότητας;
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός αποτελεί ένα χρήσιμο "εργαλείο" για όσους ετοιμάζονται να εισέλθουν στο κόσμο των σπουδών ή της εργασίας και όχι μόνο. Είναι μια μορφή παρέμβασης με ολιστικό χαρακτήρα. Για να μπορεί κανείς να πάρει μια απόφαση σπουδών ή επαγγέλματος είναι απαραίτητο να λάβει υπόψη του ένα σύνολο παραγόντων που σχετίζονται με την προσωπικότητά του (δυνατά σημεία, ενδιαφέροντα, δεξιότητες, εργασιακές αξίες). Ταυτόχρονα είναι σημαντικό να μπορεί να διαχειρισθεί εσωτερικούς παράγοντες (κίνητρα, συναισθήματα, γονεϊκά επαγγελματικά πρότυπα), αλλά και εξωτερικούς παράγοντες (κοινωνικο- οικονομικό και πολιτισμικό περιβάλλον)
Με δεδομένα τα παραπάνω, ο προσανατολισμός μπορεί να λειτουργήσει ως πυξίδα και να ενισχύσει την ευημερία των εφήβων και νέων.
Με το επαγγελματικό προσανατολισμό:
- μπορεί να ενισχυθεί την αυτογνωσία του έφηβου/ νέου. Να ανακαλύψει πολλές και ίσως αθέατες πτυχές τους εαυτού του. Η συμβουλευτική διαδικασία τον βοηθά να αποκτήσει ξεκάθαρη εικόνα για το τι του ταιριάζει πραγματικά. Μέσω της αυτοδιερεύνησης ο έφηβος/νέος μπορεί να διαμορφώσει την ταυτότητά του και να προσδιορίσει την κατεύθυνση που θα τον οδηγήσει στον στόχο ή τον σκοπό της ζωής του. Με λίγα λόγια να εντοπίσει το σημείο όπου συνδυάζονται τέσσερις άξονες: αυτό που αγαπά, αυτό που είναι καλός σε αυτό, αυτό που χρειάζεται ο κόσμος και αυτό που σου δίνει νόημα στη ζωή. Η ενίσχυση της αυτογνωσίας συμβάλλει ακόμη στον περιορισμό του άγχους που προκύπτει από τη σύγκριση με τους άλλους ή από την προσπάθεια να ανταποκριθεί σε εξωτερικές προσδοκίες. Όταν κάποιος γνωρίζει τις δυνατότητές του, τις αξίες του και έχει συγκεκριμένο στόχο, νιώθει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για τις επιλογές του.
- παρέχει έγκαιρη και έγκυρη πληροφόρηση, έτσι ώστε ο έφηβος/ νέος να λάβει ρεαλιστικές και κατάλληλες για τον ίδιο αποφάσεις. Σε αντίθεση με τη χαοτική και ενίοτε αντιφατική πληροφορία που κυριαρχεί στην εποχή μας, η συστηματική και επαγγελματική καθοδήγηση μπορεί να βοηθήσει τους νέους να κατανοήσουν ποιες ειδικότητες έχουν ζήτηση, ποιες δεξιότητες είναι απαραίτητες και ποια επαγγελματικά μονοπάτια προσφέρουν προοπτικές. Διαφορετικά, η επιλογή μη ρεαλιστικών επαγγελματικών εναλλακτικών λόγω της ελλιπούς ή της μη αξιόπιστης πληροφόρησης μπορεί να προκαλέσει στο άτομο αισθήματα απογοήτευσης, απελπισίας και ελλιπή αξιοποίηση των δυνατοτήτων του.
- συμβάλλει στην ανάπτυξη και καλλιέργεια των δεξιοτήτων (soft skills). Οι σύγχρονες συνθήκες εργασίας, οι απαιτητικοί ρυθμοί της ζωής και οι επιδράσεις της τεχνητής νοημοσύνης καθιστούν απαραίτητη την ανάπτυξη δεξιοτήτων. Στο πλαίσιο της συμβουλευτικής διαδικασίας ο έφηβος/νέος συνειδητοποιεί την αναγκαιότητα της ανάπτυξής τους ως ένα εφόδιο όχι μόνο για την εργασία αλλά και για τη ζωή. Μαθαίνει πώς να τις καλλιεργήσει, πώς να σχεδιάζει εναλλακτικές διαδρομές και πώς να διαχειρίζεται την αβεβαιότητα χωρίς να αποδιοργανώνεται. Σήμερα οι δεξιότητες που θεωρούνται απαραίτητες είναι: η δημιουργικότητα, η κριτική σκέψη, οι επικοινωνιακές δεξιότητες, η ευελιξία, η αυτοδιαχείριση η ευθύνη στη λήψη αποφάσεων.
- προσφέρει ενθάρρυνση και υποστήριξη. Παρέχει έναν ασφαλές περιβάλλον όπου ο έφηβος/νέος μπορεί να εκφράσει τους φόβους και προσδοκίες, να επεξεργαστεί τους προβληματισμούς του και να ενδυναμωθεί προκειμένου να προσαρμοστεί στις αλλαγές και να πάρει αποφάσεις. Η υποστήριξη αυτή συμβάλλει σημαντικά στο να αισθάνεται ότι προχωρά προς ένα μονοπάτι (ακαδημαϊκό ή επαγγελματικό) που έχει νόημα για τον ίδιο. Με δεδομένο ότι η εργασία αποτελεί ένα κρίσιμο κομμάτι της ταυτότητας πολλών ανθρώπων, η αξιοποίηση του νοήματος της εργασίας είναι απαραίτητο να βρίσκεται στο επίκεντρο της επαγγελματικής πορείας. Αυτό το προσωπικό νόημα συμβάλλει στην ευημερία του ατόμου και διευκολύνει την προσαρμογή του στο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον.
Στη διαδικασία αυτή οι σύμβουλοι επαγγελματικού προσανατολισμού μπορούν να λειτουργήσουν ως συνοδοιπόροι και διευκολυντές βοηθώντας τους νέους να αντιμετωπίσουν τους προβληματισμούς τους τους και να καλλιεργήσουν ένα θετικό οραματισμό για την μελλοντική τους ζωή.
Τι θα έλεγε ένας σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού έναν έφηβο για την σύγχρονη πραγματικότητα;
Σε έναν κόσμο όπου η αλλαγή είναι η σταθερά, η νέα κανονικότητα, ο επαγγελματικός προσανατολισμός ως ολιστικός μηχανισμός ενδυνάμωσης μπορεί να γίνει το θεμέλιο για να χτίσεις το μέλλον σου…!
Από την Αλεξάνδρα Καπαρελιώτη, Σύμβουλο Σταδιοδρομίας, Career Counselor, MA
Info.followyourpath@gmail.com followyourpath.gr
Διαβάστε Επίσης
