Ενημερώθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2025
"Είναι ντροπαλό” θα πει μια μαμά στην παιδική χαρά για το παιδί σου κι εσύ μπορεί να μην δώσεις σημασία ή να χαμογελάσεις επειδή νιώθεις άβολα. Λίγο αργότερα μπορεί και να το ξεχάσεις. Το παιδί σου όμως που το άκουσε (όλα τα ακούν), το έβαλε μέσα στο μυαλό του. Και κυρίως θα θυμάται πως- αφού δεν έφερες αντίρρηση- μάλλον το πιστεύεις κι εσύ!
Ο γνωστός ψυχολόγος Richard Schwartz είχε πει πως τα παιδιά έχουν την τάση, αναπτυξιακά, να παίρνουν μια εμπειρία και να την κάνουν μέρος της ταυτότητάς τους. Τα μικρά παιδιά, ειδικά, βρίσκονται σε μια φάση της ζωής τους που διαμορφώνουν τον χαρακτήρα τους, γνωρίζουν τον εαυτό τους και διαμορφώνουν τις βάσεις.
Για αυτό, σύμφωνα με τους ειδικούς, όταν ακούν κάποιον να τους χαρακτηρίζει αρνητικά (ή και όχι, μπορεί απλά να είναι ένας χαρακτηρισμός που δεν τους ταιριάζει), θα επηρεαστούν. Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε ως γονείς είναι να μην χαρακτηρίζουμε εμείς τα παιδιά (είσαι ντροπαλός, είσαι γκρινιάρης, είσαι άτακτος) και να μην αφήνουμε ούτε τους άλλους να το κάνουν.
Μπορεί να νιώσεις άβολα, αλλά αν το κάνεις, θα δώσεις ένα πολύτιμο δώρο στο παιδί σου. Αν για παράδειγμα κάποιος πει ότι το παιδί σου είναι ντροπαλό, μπορείς να πεις "δεν είναι ντροπαλή, απλά χρειάζεται χρόνο για να εμπιστευθεί κάποιον πριν του μιλήσει. Και μου αρέσει που το κάνει αυτό”.
Με αυτόν τον τρόπο διορθώνουμε την "ταμπέλα” που βάζει κάποιος στο παιδί μας και την μετατρέπουμε σε κάτι θετικό. Έτσι ενθαρρύνουμε το παιδί να είναι ο εαυτός του και να έχει αυτοπεποίθηση!
Δες τι έκανε αυτή η μαμά όταν κάποιος είπε ότι η κόρη της είναι ντροπαλή:
Οι λέξεις με τις οποίες περιγράφουμε τα παιδιά τα επηρεάζουν βαθιά
Μια έρευνα με τίτλο "Labelling and Self-Esteem: The Impact of Using Specific vs Generic Labels” έδειξε κάτι πολύ απλό αλλά ουσιαστικό:
Ο τρόπος που μιλάμε στα παιδιά, οι λέξεις που χρησιμοποιούμε για να τα περιγράψουμε - ακόμα κι αν μας φαίνονται αθώες - επηρεάζουν βαθιά το πώς βλέπουν τον εαυτό τους. Οι χαρακτηρισμοί, είτε θετικοί είτε αρνητικοί, "κολλάνε" στο μυαλό και μπορεί να γίνουν μέρος της ταυτότητάς τους.
Τι έδειξε η μελέτη:
- Όταν λέμε"είσαι…” (π.χ. "είσαι ντροπαλός", "είσαι έξυπνος"), το παιδί πιστεύει ότι είναι κάτι μόνιμο. Αντί να σκεφτεί "έγινα ντροπαλός τώρα", αρχίζει να πιστεύει "είμαι ντροπαλός γενικά".
- Όταν μιλάμε συγκεκριμένα (π.χ. "σήμερα μίλησες με θάρρος" ), του δείχνουμε ότι η συμπεριφορά του αλλάζει, δεν είναι κάτι σταθερό. Έτσι μαθαίνει να βλέπει τον εαυτό του πιο ρεαλιστικά και με αυτοπεποίθηση.
- Ακόμα και οι θετικές ταμπέλες μπορούν να γυρίσουν μπούμερανγκ. Ένα παιδί που ακούει συνέχεια "είσαι έξυπνο" μπορεί να αγχώνεται να μη "χαλάσει” αυτή την εικόνα!
- Οι αρνητικοί χαρακτηρισμοί μπορεί να λειτουργήσουν σαν "αυτοεκπληρούμενη προφητεία”: Το παιδί αρχίζει να συμπεριφέρεται όπως περιμένουν οι άλλοι απ’ αυτό.
- Όσο πιο συχνά ακούει τέτοιες φράσεις, τόσο πιο βαθιά επηρεάζεται η αυτοεκτίμησή του, ειδικά στις ηλικίες 3 έως 10 ετών, τότε που "χτίζεται" η εικόνα που έχει για τον εαυτό του.
