Μαιευτική βία στην Ελλάδα: Το απίστευτο περιστατικό που περιγράφει ο μαιευτήρας Κωνσταντίνος Περιστέρης

Μπορεί να ακούσαμε ευρέως τον όρο "μαιευτική βία" όταν μίλησε για αυτό η Εριέττα Κούρκουλου Λάτση. Όμως πολλές μαμάδες τον είχαμε βιώσει και πολλές μαίες ήδη μάχονταν για να το σταματήσουν. 

Η μαιευτική βία χρησιμοποιείται για να περιγράψει κάθε μορφή κακομεταχείρισης, παραμέλησης ή επιβολής στον χώρο της μαιευτικής φροντίδας που συμβαίνει κατά την εγκυμοσύνη, τον τοκετό ή την λοχεία. 

Τι είναι η μαιευτική βία

Στην πράξη ο όρος μπορεί να περιλαμβάνει:

• Πρακτικές χωρίς έγκυρη ενημέρωση ή συναίνεση (π.χ. αναίρεση της επιλογής θέσης τοκετού, εξετάσεις χωρίς να εξηγηθεί το γιατί). 
• Λεκτική ή ψυχολογική κακοποίηση, υποτίμηση, απομόνωση της γυναίκας. 
• Σωματικές παρεμβάσεις που δεν βασίζονται σε ιατρική ανάγκη ή που εφαρμόζονται με τρόπο επιτακτικό, όπως επείγουσα καισαρική χωρίς διαβούλευση, πίεση στην κοιλιά  κ.ά. 
• Μετατροπή της φυσιολογικής διαδικασίας της γέννησης σε ιατρικά παθολογική διαδικασία, χωρίς σεβασμό στην αυτονομία της γυναίκας. 

Η μαιευτική βία θεωρείται ως μορφή έμφυλης/φυλετικής/θεσμικής βίας, καθώς η γυναίκα αντιμετωπίζεται όχι ως άνθρωπος με δικαιώματα αλλά ως αντικείμενο σε διαδικασία γέννας. 

Σε ένα βίντεό του, ο μαιευτήρας-γυναικολόγος Κωνσταντίνος Περιστέρης μιλάει για τη μαιευτική βία και μάλιστα περιγράφει ένα πραγματικά εξοργιστικό περιστατικό που συνέβη σε μαιευτήριο στην Ελλάδα. Όπως λέει ο γιατρός, βρέθηκε σε περιστατικό όπου μαιευτήρας είπε σε υπέρβαρη γυναίκα (ήταν 100 κιλά πριν μείνει έγκυος και πήρε 20 κιλά στην εγκυμοσύνη) που ετοιμαζόταν να γεννήσει: "Εγώ βόδια δεν ξεγεννάω"! 

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Πέρα από τον έντονο προβληματισμό που υπάρχει για το πολύ υψηλό ποσοστό - άνω του 60%- καισαρικών στην χώρα μας, τελευταία έχει ανοίξει ο δημόσιος διάλογος για τη μαιευτική βία στην Ελλάδα. 

Περιστατικά παραλείψεων σε μαιευτική φροντίδα που οδήγησαν σε θάνατο έφεραν στο προσκήνιο το φαινόμενο ενώ και ο σύλλογος  μαιών/μαιευτών στην Ελλάδα έκαναν κοινή δήλωση όπου αναγνωρίζουν τη μαιευτική βία ως υπαρκτό πρόβλημα και ζητούν την επίσημη αναγνώριση του όρου. 

Μία  διπλωματική εργασία "Η Μαιευτική Βία στην Ελλάδα: Έμφυλες Προεκτάσεις και Εμπειρίες Γυναικών" ανέφερε πως 95,56 % των συμμετεχουσών γυναίκες δήλωσαν ότι υπέστησαν τουλάχιστον μία μορφή μαιευτικής βίας. Όπως αναφέρεται, οι γυναίκες περιέγραψαν περιστατικά που τους συνέβησαν ενώ γεννούσαν:

"Με φώναζαν, με πίεζαν, μου έλεγαν "κάνε το τώρα”, "κάνε το αυτό”, και δεν μπορούσα να ρωτήσω τίποτα, φοβόμουν"

"Μου πήραν το μωρό χωρίς να μου εξηγήσουν γιατί. Έμεινα μόνη, φοβισμένη, χωρίς να μου μιλήσουν"

"Μετά τον τοκετό ένιωθα θυμό, σύγχυση αλλά και ντροπή γιατί δεν μπορώ να ξεχάσω τον τόνο, τα λόγια, τη στάση"

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο το φαινόμενο θεωρείται σοβαρή μορφή παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη γέννηση/μαιευτική φροντίδα. 

Μορφές μαιευτικής βίας

Μη έγκυρη ενημέρωση/συναίνεση: Η γυναίκα δεν ενημερώνεται επαρκώς για τις επιλογές της, τις πιθανές παρεμβάσεις, ή δεν της δίνεται η δυνατότητα να επιλέξει. 

Υπερϊατρικοποίηση: Ανάγκη για καισαρική χωρίς λόγο, ρουτίνας επεμβάσεις, θέση τοκετού που επιβάλλεται, χειρισμοί όπως Kristeller. 

Λεκτική/ψυχολογική/σωματική κακοποίηση: Περιλαμβάνει απομόνωση, υποτίμηση, βίαιες παρεμβάσεις, άρνηση αναλγησίας, άρνηση παρουσίας συνοδού. 

Διακρίσεις: γυναίκες με μετανάστες ή μειονότητες συχνά εκτίθενται σε υψηλότερο κίνδυνο.

Οι αιτίες της μαιευτικής βίας

• Η αντίληψη ότι ο τοκετός είναι "επικίνδυνη παθολογική διαδικασία" και άρα μέσο για επέμβαση και έλεγχο. 
• Η έμφυλη ανισότητα, οι γυναίκες δεν αναγνωρίζονται ως αυτόνομες με δικαίωμα επιλογής στον τοκετό. 
• Η έλλειψη ενημέρωσης/ελέγχου από την πλευρά της γυναίκας, άρα και αυξανόμενη εξάρτηση από το σύστημα.
• Έλλειψη συγκεκριμένης νομοθεσίας στην Ελλάδα που να ορίζει και να αντιμετωπίζει ρητά τη μαιευτική βία.