Γιατί "Οι καλοί τρόποι ξεκινούν από το πρωινό"; Τι έκανε αυτή τη μικρή καθημερινή στιγμή τον πυρήνα της φιλοσοφίας σας;
Μarie Chantal: Πάντα πίστευα ότι τα κοινά γεύματα γύρω από το τραπέζι είναι μια σταθερά στη ζωή μιας οικογένειας: είναι εκεί όπου συνδεόμαστε, ακούμε και μαθαίνουμε. Και το πρωινό έχει κάτι το μοναδικό. Είναι η αρχή. Η πρώτη ανάσα της ημέρας. Μια μικρή ιεροτελεστία πριν ξεκινήσει η καθημερινή ρουτίνα. Σήμερα όλα γίνονται εν τάχει. Τα παιδιά τσιμπολογούν ανάμεσα στις δραστηριότητές τους, οι γονείς βιάζονται να φύγουν για να προλάβουν τις υποχρεώσεις τους. Αλλά η παιδική ηλικία περνά σαν αστραπή. Δε χρειάζεται τίποτα το περίπλοκο – ένα στρωμένο τραπέζι, λίγα λεπτά ηρεμίας, μια ματιά που να λέει "Είμαι εδώ". Με τα παιδιά μου το διατήρησα αυτό για σχεδόν 24 χρόνια και κάθε πρωινό έγινε ανάμνηση. Επέλεξα αυτό τον τίτλο για το βιβλίο, γιατί το πρωινό είναι κάτι παραπάνω από ένα γεύμα, είναι μια καθημερινή ευκαιρία να ξεκινήσουμε από την αρχή με πρόθεση, παρουσία και αγάπη.
Πότε αρχίσατε να βλέπετε τους τρόπους όχι ως κανόνες, αλλά ως αξίες;
Από τότε που ήμουν παιδί. Μεγάλωσα στην Ασία και τα πρωινά μας ήταν γεμάτα ζεστασιά. Οι γονείς μου, οι αδελφές μου, όλοι μας γύρω από το τραπέζι. Ο πατέρας μου, αν και πολυάσχολος επιχειρηματίας, δεν έλειπε ποτέ. Αυτή η σταθερά δε μου έμαθε απλώς καλούς τρόπους, αλλά και μου δίδαξε τι σημαίνει να είσαι παρών. Ότι η ευγένεια δεν είναι τελετουργία, αλλά στάση ζωής. Δεν έχει να κάνει με το αν κρατάς σωστά το πιρούνι, αλλά με το αν κοιτάς τον άλλο στα μάτια, αν νοιάζεσαι γι’ αυτό που λέει ή νιώθει. Ως μητέρα το ένιωσα ακόμα πιο βαθιά. Τα παιδιά χρειάζονται δομή όχι για να περιοριστούν, αλλά για να νιώσουν ασφαλή. Και σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει οι καλοί τρόποι λειτουργούν σαν ένα ήρεμο σύστημα καθοδήγησης. Είναι το πλαίσιο που καλλιεργεί την ενσυναίσθηση και τη συναισθηματική νοημοσύνη. Δεν είναι περιορισμός, είναι φροντίδα.
Η μητρότητα άλλαξε τον τρόπο που καταλαβαίνετε τι σημαίνει πραγματική "παρουσία"; Σε έναν κόσμο που λατρεύει την ταχύτητα και τον περισπασμό πώς διδάσκετε στα παιδιά σας την αξία της προσοχής;
Απολύτως. Η μητρότητα μου άλλαξε τελείως την οπτική. Κατάλαβα ότι το μεγαλύτερο δώρο που μπορείς να κάνεις στα παιδιά σου δεν είναι το τέλειο κολατσιό ή το τακτοποιημένο δωμάτιο, είναι η αμέριστη προσοχή σου. Στο σπίτι μας έχουμε έναν άτυπο κανόνα: χωρίς κινητά στο τραπέζι. Και το πιο αστείο; Πλέον, είναι τα παιδιά που υπενθυμίζουν σ’ εμένα και τον Παύλο να τα αφήσουμε στην άκρη! Κάτι έκανα σωστά, λοιπόν. Η παρουσία δεν έχει να κάνει με το να τα κάνεις όλα τέλεια. Έχει να κάνει με το να είσαι εκεί, με την καρδιά σου. Αυτό μένει. Αυτό θυμούνται τα παιδιά, ότι ήσουν εκεί όταν σε χρειάζονταν.
Ένα από τα εντυπωσιακά σημεία του βιβλίου σας είναι ο τρόπος που θέτετε όρια με την τεχνολογία – όχι τιμωρητικά, αλλά ως πράξη παρουσίας. Ποια είναι μερικά από τα τελετουργικά που εφαρμόζετε στο σπίτι για να προστατέψετε αυτό τον χώρο;
Λατρεύω να βλέπω τα παιδιά μου –ενήλικες πια– να διαβάζουν. Είναι κάτι που μου δίνει ελπίδα. Μέσα στον ασταμάτητο θόρυβο του Διαδικτύου, νιώθω ότι έχουμε ευθύνη να προστατεύουμε τον χρόνο της ησυχίας και της περιέργειας. Όταν ήταν μικρά, το διάβασμα πριν από τον ύπνο ήταν σχεδόν ιερό. Και, ναι, υπήρξαν βράδια που απλώς κλείναμε το Wi-Fi. Όχι σαν τιμωρία, αλλά σαν υπενθύμιση: εδώ, τώρα μαζί. Δε χρειάζονται μεγάλες δηλώσεις. Χρειάζεται να δημιουργήσεις χώρο για την παρουσία. Και μερικές φορές η απόλυτη πολυτέλεια είναι κάτι τόσο απλό όσο λίγη σιωπή.
Ως μητέρα πέντε παιδιών, πώς διαχειριστήκατε την πρόκληση της ανατροφής μέσα στην εποχή του Instagram και της διαρκούς απόσπασης;
Το Instagram μπήκε στη ζωή μας όταν τα δύο μικρότερα παιδιά μας ήταν έφηβοι. Στην αρχή ήμουν επιφυλακτική αλλά και περίεργη. Θέλω να παραμένω ανοιχτή, να καταλαβαίνω πώς αλλάζει ο κόσμος γύρω μας. Τα social media μπορούν να είναι θαυμάσια, αρκεί να τα βλέπεις σαν εργαλείο, όχι σαν δεκανίκι. Τα χρησιμοποιώ για να μοιραστώ αυτά που αγαπώ, ειδικά στη δουλειά μου και τη φιλανθρωπία. Όμως, υπενθυμίζω διαρκώς στον εαυτό μου: "Δε χρειάζεται να τα μοιράζεσαι όλα". Υπάρχουν στιγμές που νιώθω την ανάγκη να αντιδράσω μπροστά σε κάτι άδικο κι όμως, κάνω πίσω. Γιατί έχω μάθει ότι μερικές φορές η πιο δυνατή φωνή είναι η... σιωπή.
Μπορείτε να θυμηθείτε μια στιγμή όπου μια απλή χειρονομία δημιούργησε αληθινή σύνδεση;
Όταν τα παιδιά ήταν μικρά, φροντίζαμε τα γεύματα να είναι διασκεδαστικά. Μαγειρεύαμε μαζί, στρώναμε το τραπέζι με παιχνίδι και φαντασία, κάναμε τη ρουτίνα τελετουργία. Με φίλους μου αρέσει να προσθέτω κάτι το προσωπικό: ένα λουλούδι που μου τους θυμίζει, ένα απλό συμβολικό δώρο που να λέει, χωρίς λόγια, "Σε σκέφτηκα". Έχει να κάνει με το να κάνεις τον άλλο να νιώσει πώς τον βλέπεις πραγματικά και για μένα αυτή είναι η ουσία της φιλοξενίας: όχι να εντυπωσιάσεις, αλλά να αγγίξεις την καρδιά.
Ποια μικρή κίνηση εκφράζει για εσάς την πραγματική κομψότητα;
Όταν τα αγόρια μου σηκώνονται όρθια για κάποιον μεγαλύτερο ή για μια γυναίκα που μπαίνει στον χώρο. Μπορεί να φαίνεται απλό, αλλά για μένα σημαίνει τα πάντα. Είναι ένδειξη σεβασμού. Και αν χάσουμε τις αξίες μας, χάνουμε και την πυξίδα μας.
