Τα τελευταία χρόνια, η διεθνής επιστημονική κοινότητα παρατηρεί με αυξανόμενη ανησυχία μια σαφή και ανησυχητική μετατόπιση: όλο και περισσότεροι καρκίνοι εμφανίζονται σε ηλικίες που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν πολύ νεαρές για τέτοιες διαγνώσεις. Μια εκτενής μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Military Medical Research, εξετάζοντας δεδομένα από 44 χώρες και σχεδόν δύο δεκαετίες, επιβεβαιώνει ότι οι καρκίνοι πρώιμης έναρξης —δηλαδή εκείνοι που εμφανίζονται από 20 έως 49 ετών— αυξάνονται με ρυθμούς ταχύτερους από τους αντίστοιχους καρκίνους στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες.
Η Καθηγήτρια Θεραπευτικής – Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου και η βιολόγος Αλεξάνδρα Σταυροπούλου παρουσιάζουν τα σημαντικότερα συμπεράσματα, σύμφωνα με δημοσίευση του TheToc.gr.
Οι μορφές καρκίνου που αυξάνονται πιο γρήγορα στους νέους
Σε περιοχές όπως η Βόρεια Αμερική, η Ευρώπη και η Ωκεανία, συγκεκριμένες μορφές καρκίνου αυξάνονται εντυπωσιακά στις νεότερες ηλικίες.
Στις γυναίκες, η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρείται στους καρκίνους του θυρεοειδούς, του μαστού, της μήτρας, στο μελάνωμα και στον καρκίνο του παχέος εντέρου.
Στους άνδρες, αντίστοιχες τάσεις καταγράφονται στον καρκίνο του θυρεοειδούς, του προστάτη, των όρχεων, του νεφρού και του παχέος εντέρου.
Το πιο ανησυχητικό εύρημα δεν είναι μόνο η αύξηση των περιστατικών, αλλά ότι σε ορισμένες περιπτώσεις οι καρκίνοι αυτοί αυξάνονται πολύ ταχύτερα από τους καρκίνους που εμφανίζονται σε μεγαλύτερες ηλικίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο καρκίνος του παχέος εντέρου: στις νεότερες ηλικίες τα περιστατικά αυξάνονται, ενώ στις μεγαλύτερες παραμένουν σταθερά ή και μειώνονται, δείχνοντας ότι οι γενιές μετά τη δεκαετία του 1970 εκτίθενται σε νέους ή εντονότερους παράγοντες κινδύνου.
Σε κάποιες μορφές καρκίνου -όπως στον θυρεοειδή ή στον προστάτη- η αύξηση των διαγνώσεων μπορεί εν μέρει να σχετίζεται με καλύτερες απεικονιστικές μεθόδους, καθώς η θνησιμότητα δεν αυξάνεται αντίστοιχα. Ωστόσο, στον καρκίνο της μήτρας και κυρίως στο παχύ έντερο, η θνησιμότητα ανεβαίνει παράλληλα με τα περιστατικά, επιβεβαιώνοντας ότι πρόκειται για πραγματική αύξηση της νόσου και όχι μόνο για βελτίωση της ανίχνευσης.
Παχυσαρκία, τρόπος ζωής και περιβάλλον: Το νέο προφίλ κινδύνου
Η μελέτη υπογραμμίζει ότι η παχυσαρκία αποτελεί έναν από τους ισχυρότερους παράγοντες κινδύνου. Το αυξημένο σωματικό βάρος στις ηλικίες 20–49 συνδέεται με σημαντική άνοδο πολλών μορφών καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων του παχέος εντέρου, του παγκρέατος, των νεφρών και της μήτρας. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη σε κοινωνίες όπου η καθιστική ζωή, η υψηλή πρόσληψη θερμίδων και η μειωμένη φυσική δραστηριότητα κυριαρχούν.
Ωστόσο, η παχυσαρκία είναι μόνο μέρος της εικόνας. Οι ερευνητές εξετάζουν και άλλους παράγοντες που ίσως διαμορφώνουν τις νέες γενιές: την αλλαγή στο μικροβίωμα του εντέρου, την αυξημένη κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφών, την έκθεση σε περιβαλλοντικούς ρύπους, αλλά και τις διατροφικές συνήθειες που διαμορφώνονται ήδη από τη βρεφική ηλικία.
Αν οι σημερινές τάσεις συνεχιστούν, ορισμένοι καρκίνοι αναμένεται να αυξηθούν δραματικά τις επόμενες δεκαετίες. Για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, οι προβλέψεις δείχνουν ότι στα άτομα 20–34 ετών η συχνότητα μπορεί σχεδόν να διπλασιαστεί. Γι’ αυτό οι ειδικοί τονίζουν την ανάγκη για έγκαιρη πρόληψη, ενημέρωση των νέων ενηλίκων —που συχνά θεωρούν ότι "ο καρκίνος δεν αφορά τη δική τους ηλικία"— και πιθανή αναθεώρηση των ηλικιών έναρξης ορισμένων προληπτικών εξετάσεων.
