Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται η νέα τάση "SkinnyTok” στην πλατφόρμα TikTok – μια ανησυχητική εξέλιξη που επαναφέρει επικίνδυνα πρότυπα ακραία χαμηλού βάρους, μέσα από πρακτικές που σχετίζονται με διαταραχές πρόσληψης τροφής. Το φαινόμενο αυτό θυμίζει την τοξική κουλτούρα δίαιτας που κυριάρχησε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και φαίνεται να βρίσκει νέο έδαφος έκφρασης μέσω των κοινωνικών δικτύων.
Σύμφωνα με το Ελληνικό Κέντρο Διατροφικών Διαταραχών και τη διευθύντριά του και ψυχολόγο Μαρία Τσιάκα, η υποκατηγορία περιεχομένου "SkinnyTok” προωθεί:
- Την πεποίθηση ότι ο ακραίος περιορισμός στην πρόσληψη τροφής και η εξαντλητική άσκηση συνδέονται μ’ επιτυχία κι αυτοέλεγχο.
- Την εξύμνηση της πείνας και την ενοχοποίηση της φυσιολογικής κατανάλωσης τροφής.
- Την αυστηρή μείωση των γευμάτων σε ποσότητες κάτω του προβλεπόμενου.
- Την παρουσίαση επικίνδυνων πρακτικών ως δήθεν "υγιεινές" επιλογές.
Χαρακτηριστικά hashtags και προκλήσεις, όπως το #nosugarchallenge, συνοδεύονται από συνθήματα όπως:
- "Τίποτα δεν έχει τόσο ωραία γεύση όσο το να είσαι αδύνατη" -Διάσημο ρητό που αποδίδεται στην Kate Moss, πολύ διαδεδομένο στα προ-ανορεξία φόρουμ.
- "Μείνε δυνατή, μη φας" - Παρουσιάζεται συχνά ως δήθεν "κίνητρο" γι’ αποχή από το φαγητό.
- "Thinspo” ή "Thinspiration” -Συνδυασμός των λέξεων "thin" και "inspiration", συχνά συνοδευόμενες από φωτογραφίες υπερβολικά αδύνατων σωμάτων.
- Έλλειμμα θερμίδων = ευτυχία. -Αποπροσανατολιστικό κι επικίνδυνο, καθώς "παθολογικοποιεί" την πείνα.
- "Η ανορεξία είναι τρόπος ζωής, όχι ασθένεια". -Εξαιρετικά επικίνδυνο, καθώς ρομαντικοποιεί τη διαταραχή.
- "Μη φας βραδινό, ξύπνα πιο αδύνατη." -Κανονικοποιεί τον υποσιτισμό, διαστρεβλώνοντας την έννοια της υγείας.
Είναι ξεκάθαρο ότι η συνεχής έκθεση παιδιών κι εφήβων σε τέτοιο περιεχόμενο ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την ψυχική και σωματική τους υγεία. Η τάση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε:
- Αυξημένη δυσαρέσκεια για την εικόνα σώματος.
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση.
- Υιοθέτηση συμπεριφορών που ενισχύουν τα συμπτώματα μιας διατροφικής διαταραχής.
- Εδραίωση μη ρεαλιστικών προτύπων γύρω από το "ιδανικό" σώμα.
Το φαινόμενο "SkinnyTok” δημιουργεί εύφορο έδαφος για την ανάπτυξη σοβαρών διατροφικών διαταραχών, ενισχύοντας τη νοοτροπία του περιορισμού, της ενοχής και της εμμονής με την εξωτερική εμφάνιση.
Η τάση "SkinnyTok” υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για συνεχή επαγρύπνηση και συλλογική δράση. Η προστασία των νέων από επιβλαβή και στρεβλά πρότυπα δεν είναι απλώς ζήτημα πρόληψης – είναι ζήτημα ευθύνης, σύμφωνα με το Ελληνικό Κέντρο Διατροφικών Διαταραχών.
Δρ. Μαρία Τσιάκα, Ψυχολόγος, Διδάκτωρ Ψυχολογικής Ιατρικής του King’s College του Λονδίνου, Διευθύντρια και Ιδρύτρια του Ελληνικού Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών, Πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια και επόπτρια του Πρωτοκόλλου (TBT-S) για τη Νότια Ευρώπη.
