Η απόφαση να αποκτήσει κανείς παιδιά είναι ίσως η πιο καθοριστική της ζωής του. Επηρεάζει τις σχέσεις, τα οικονομικά, την καριέρα και –ίσως περισσότερο απ’ όλα– την ψυχολογία και την αίσθηση νοήματος στη ζωή. Εδώ και δεκαετίες, οι ψυχολόγοι μιλούν για το λεγόμενο "παράδοξο της γονεϊκότητας": Οι μπαμπάδες και οι μαμάδες φαίνεται να βιώνουν περισσότερο στρες και χαμηλότερη διάθεση, αλλά ταυτόχρονα αναφέρουν υψηλότερη ικανοποίηση και πληρότητα από τη ζωή. Πώς εξηγείται αυτό το φαινομενικά αντιφατικό φαινόμενο;
Μια νέα έρευνα από την ομάδα του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια δείχνει ότι η απάντηση βρίσκεται στον εγκέφαλο και ειδικά στο πώς αυτός ενοποιεί τα συναισθήματα, τις εμπειρίες και το αίσθημα του νοήματος μέσα από την εμπειρία της πατρότητας ή μητρότητας.
Διαβάστε Επίσης
Τι έδειξε η έρευνα
Η μελέτη παρακολούθησε 88 νέους μπαμπάδες από την εγκυμοσύνη της συντρόφου τους έως έξι μήνες μετά τη γέννηση του παιδιού. Οι ερευνητές συνέκριναν τα (αυτοαναφερόμενα) συναισθήματά τους και τα δεδομένα εγκεφαλικής δραστηριότητας (μέσω fMRI), πριν και μετά τη γέννα.
Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά:
- Μόνο οι μισοί πατέρες ένιωσαν αυξημένο αίσθημα νοήματος μετά τη γέννηση, οι υπόλοιποι ανέφεραν μείωση.
- Όσοι είχαν θετικά συναισθήματα για τη γονεϊκότητα, εμφάνισαν μεγαλύτερη εγκεφαλική συνδεσιμότητα στις περιοχές που σχετίζονται με τον αυτοέλεγχο και την ενσυναίσθηση.
- Αντίθετα, όσοι ένιωθαν αρνητικά ή υπερβολικά αγχωμένοι, παρουσίασαν αυξημένη δραστηριότητα σε περιοχές που σχετίζονται με την αισθητηριακή υπερευαισθησία, δηλαδή, αντιδρούσαν υπερβολικά σε ερεθίσματα όπως το κλάμα του μωρού.
- Οι μπαμπάδες που διατήρησαν ή αύξησαν το αίσθημα νοήματος παρουσίασαν ισχυρότερη συνδεσιμότητα στις περιοχές του εγκεφάλου που βοηθούν στην ένταξη των συναισθημάτων στην προσωπική ταυτότητα.
Με απλά λόγια, όσο καλύτερα μπορεί ο εγκέφαλος να "χωρέσει" όλα τα συναισθήματα –και τα όμορφα και τα δύσκολα– μέσα σε μια συνολική αίσθηση νοήματος, τόσο πιο ήρεμος και ισορροπημένος νιώθει ο γονιός, ακόμη κι αν η καθημερινότητα είναι αγχωτική.
Τι σημαίνει "αίσθηση νοήματος"
Στην ψυχολογία, το "νόημα στη ζωή" ορίζεται ως η αίσθηση ότι η ζωή έχει συνοχή και σκοπό. Έρευνες δείχνουν πως αυτό το συναίσθημα συνδέεται με καλύτερη ψυχική ανθεκτικότητα, ακόμα και μέσα σε περιόδους κρίσης, ασθένειας ή πολέμου.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια παρατήρησαν ότι οι γονείς που μπορούσαν να εντάξουν τα δύσκολα συναισθήματα της καθημερινότητας (κούραση, φόβο, άγχος) σε ένα ευρύτερο αφήγημα ζωής –όπου το μεγάλωμα ενός παιδιού έχει αξία και σκοπό– ένιωθαν πιο πλήρεις και πιο ανθεκτικοί.
Πώς εξηγείται το παράδοξο της γονεϊκότητας
Η έρευνα δείχνει ότι η "διπλή πραγματικότητα" των γονιών -περισσότερο στρες, αλλά και περισσότερη πληρότητα- δεν είναι αντίφαση, αλλά δύο διαφορετικές διαδικασίες του εγκεφάλου. Ο βραχυπρόθεσμος πόνος και η κόπωση συνυπάρχουν με μια βαθύτερη, μακροπρόθεσμη αίσθηση νοήματος. Οι εγκεφαλικές περιοχές που ενοποιούν θετικά και αρνητικά βιώματα (όπως ο κροταφικός λοβός) επιτρέπουν στον άνθρωπο να βλέπει τη ζωή του σαν μια ενιαία ιστορία, με σκοπό και κατεύθυνση.
Τι σημαίνει τελικά να είσαι ευτυχισμένος γονιός
Η ευτυχία δεν εξαρτάται από το αν έχεις παιδιά αλλά από το πώς νοηματοδοτείς την εμπειρία.
Μια παλιότερη μακροχρόνια γερμανική μελέτη (1984–2021) είχε επιβεβαιώσει ότι η συνολική ευημερία δεν διαφέρει ανάμεσα σε ενήλικες με ή χωρίς παιδιά, όμως οι γονείς εμφανίζουν μεγαλύτερη μεταβλητότητα: Άλλοι νιώθουν βαθιά ολοκλήρωση, άλλοι μεγαλύτερη φθορά.
Το κλειδί, λένε οι επιστήμονες, είναι η εσωτερική αφήγηση. Όσοι βλέπουν τον εαυτό τους σε μια "πορεία ζωής με νόημα", όπως ένας ήρωας που αντιμετωπίζει προκλήσεις για έναν σκοπό, είναι πιο ανθεκτικοί, είτε έχουν παιδιά είτε όχι.
Το "παράδοξο της γονεϊκότητας" δεν είναι αντίφαση. Είναι αντανάκλαση της ανθρώπινης πολυπλοκότητας. Οι χαρές και οι δυσκολίες της γονεϊκότητας δεν αλληλοαναιρούνται, συνυπάρχουν, συνθέτοντας μια βαθύτερη αίσθηση νοήματος που, τελικά, είναι ίσως η πιο ώριμη μορφή ευτυχίας.
Οι μπαμπάδες που βρίσκουν πραγματικό νόημα στο μεγάλωμα των παιδιών τους, τελικά, όπως συμπεραίνει η επιστήμη, είναι εκείνοι που μπορούν να αγκαλιάσουν και τις χαρές και τις δυσκολίες της πατρότητας ως μέρος μιας ενιαίας, ουσιαστικής ιστορίας με σκοπό.
Διαβάστε Επίσης
