Αν είχα ένα ευρώ για κάθε φορά που ένας άγνωστος στο πάρκο δείχνει να με κατακρίνει με το βλέμμα του, απλά και μόνο επειδή η κόρη μου αρχίζει να κλαίει, θα ετοίμαζα τώρα καλοκαιρινή απόδραση στις Μπαχάμες για να περάσω τις διακοπές μου! Χμ, εντάξει, όχι στις Μπαχάμες ακριβώς, αλλά καταλαβαίνετε τι εννοώ.
Η κόρη μου, όπως και οι περισσότεροι συνομήλικοί της, μερικές φορές αρχίζει και κλαίει (και πολύ δυνατά) εκεί που δεν το περιμένει κανείς. Μπορεί να είναι:
- είτε γιατί πονάει πέφτοντας κάτω την ώρα του παιχνιδιού στην παιδική χαρά
- είτε γιατί της είπα όχι επειδή μου ζήτησε κάτι που δε βρήκα σωστό να κάνει
- είτε για κάποιο λόγο εντελώς ανεξήγητο (για εμάς), δάκρυα θα αρχίζουν να τρέχουν στο πρόσωπο της.
Κάθε φορά που'χει ένα τέτοιο ξέσπασμα, και ειδικά όταν βρισκόμαστε σε δημόσιο χώρο, αγχώνομαι αρκετά.Νιώθω τα βλέμματα όλων να πέφτουν επάνω μου, όσο εγώ παλεύω να την ηρεμήσω.
Κάτι τέτοιες στιγμές δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα να διατηρήσεις την υπομονή σου. Η αντίδρασή μας όμως ως γονείς αντιμετωπίζοντας τέτοιες καταστάσεις έχει μεγάλη σημασία. Έπρεπε να το πάθω αρκετές φορές για να μάθω στο τέλος πώς να αντιμετωπίζω το άγχος σε τέτοιες συνθήκες και να φέρομαι στο παιδί μου με τέτοιο τρόπο ώστε να είμαι και κατανοητή και τρυφερή παράλληλα απέναντί της. Επαναπροσδιόρισα τις σκέψεις μου σχετικά με το πώς έβλεπα τις εκρήξεις της κόρης μου και την αντίδρασή μου σ'αυτές.
Πριν κάνω παιδιά, είχα την εντύπωση, που'χει νομίζω κι ο περισσότερος κόσμος, ότι, όταν το παιδί σου πέσει ή θυμώσει, για κάποιο δικό του λόγο, το πρώτο πράγμα που οφείλεις να κάνεις είναι να του πεις:
1. “Εντάξει, είσαι καλά”,
γιατί αυτό θα το κάνει να μάθει πως όντως είναι καλά. Ή να πεις:
2. “Μην κλαις”
προσπαθώντας να το κάνεις να γίνει χαρούμενο και πάλι, γιατί ποιος γονιός δε θέλει το παιδί του να είναι ευτυχισμένο;
Αν το κοιτάξουμε εντελώς επιφανειακά, δείχνει να έχει κάποιο νόημα, αλλά αυτές οι φράσεις βοηθάνε πραγματικά το παιδί μας;
Το “Είσαι καλά” είναι μία φράση που προσωπικά μισώ να την ακούω σε περίπτωση που είμαι αναστατωμένη.
Γιατί για να είμαι αναστατωμένη σημαίνει πολύ απλά πως μόνο καλά δεν είμαι. Έτσι αν λέμε στο παιδί μας:
“Είσαι καλά”, έστω κι αν έχουμε καλή πρόθεση, στην ουσία αμφισβητούμε το τι αισθάνεται εκείνη τη στιγμή. Είναι σαν να του λέμε πως αυτά που αισθάνεται δεν έχουν ισχύ ή δεν έχουν σημασία. Ακόμα κι αν θεωρούμε πως το παιδί μας "δραματοποιεί" τα πράγματα ή φέρεται κάπως "ανόητα"για τα δικά μας δεδομένα, πρέπει να του δώσουμε να καταλάβει πως αυτό που αισθάνεται είναι όντως αληθινό και ότι το λαμβάνουμε υπόψη μας.
Όταν αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά του και η αντίδρασή μας δείχνει ενσυναίσθηση προς το παιδί, τότε μαθαίνει και το ίδιο όχι μόνο να τα αναγνωρίζει αλλά και πως πρέπει να τα αντιμετωπίσει.
Το “Μην κλαις” είναι άλλη μία φράση που με ενοχλεί ιδιαίτερα.
Υπάρχει μία κοινώς αποδεκτή αντίληψη πως το να κλαίει ένα μωρό ή ένα παιδί δεν είναι ιδιαίτερα... καλό. Στην πραγματικότητα, το κλάμα, ειδικά σε τόσο νεαρή ηλικία, είναι η πιο υγιής έκφραση των συναισθημάτων του παιδιού. Ένας από τους λίγους τρόπους που βοηθούν στην εξωτερίκευση του τι ακριβώς αισθάνεται. Το κλάμα ακόμα και εμένα με κάνει κάποιες φορές να αισθάνομαι καλύτερα, κυρίως, γιατί μου δίνεται η ευκαιρία να εκδηλώσω τα συναισθήματά μου και να νιώσω ανακούφιση. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τα παιδιά (αν και στην περίπτωσή τους γίνεται πολύ συχνότερα). Είναι, όμως, μέρος της ανάπτυξής τους και άρα απόλυτα φυσιολογικό!
Η επεξεργασία αλλά κι η έκφραση των συναισθημάτων ενός ανθρώπου έχει ιδιαίτερη σημασία.
Κανένας γονιός δεν θέλει να βλέπει τα παιδιά του να κλαίνε. Όταν λέμε, όμως, στο παιδί μας:
“Μην κλαις” είναι σαν να του λέμε πως νιώθουμε άβολα με τον τρόπο με τον οποίο μας εκφράζει το πως αισθάνεται. Σαν γονείς θα πρέπει να κάνουμε το παιδί μας να νιώθει ασφάλεια και εμπιστοσύνη απέναντί μας, έτσι ώστε να μπορεί ελεύθερα να εκφράσει τα συναισθήματά του. Για να το πετύχουμε αυτό θα πρέπει να ξέρουν πως ακούμε και καταλαβαίνουμε αυτά που θέλουν να μας πουν.
Όταν ένα παιδί είναι αναστατωμένο είναι απαραίτητο να ξέρει πως ακούμε αυτήν την αναστάτωσή του, καταλαβαίνουμε το λόγο και συμπάσχουμε μαζί του ακόμα κι αν δεν καταλαβαίνουμε γιατί ακριβώς συμβαίνει αυτό.
Ας ξαναγυρίσουμε, όμως, και πάλι στο πως αισθάνομαι εγώ ακριβώς όταν είμαι αναστατωμένη.
Έχω την ανάγκη να ακουστώ, θέλω να βρεθεί κάποιος που να κατανοεί τα συναισθήματά μου και το λόγο που αισθάνομαι κατά αυτόν τον τρόπο και να συμπάσχει για λίγο μαζί μου. Σκεφτείτε πόσο συχνά διαφωνείτε με κάποιον και μετά μιλώντας με μια φίλη σας της λέτε:
“Μακάρι να μπορούσαν να με ακούσουν/καταλάβουν”.
Μία απ'τις πιο βασικές ανθρώπινες ανάγκες είναι αυτή του να ακουστεί αυτό που'χεις να πεις και να κατανοηθεί απ'τους άλλους.
Ικανοποιώντας αυτή την ανάγκη των παιδιών μας τους διδάσκουμε στην ουσία πως να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν πολλά και διάφορα πράγματα μόνα τους στο μέλλον.
Όπως γράφει η L.R. Knost:
“Όπως η βροχή δεν προκαλεί ξηρασία, ένα γιορτινό γεύμα δε δημιουργεί πείνα κι η γενναιοδωρία δεν έχει ως αποτέλεσμα τη φτώχεια, έτσι και η ικανοποίηση των αναγκών των παιδιών για αφοσίωση, στοργή και κατανόηση, όταν ακόμα βρίσκονται σε νεαρή ηλικία, δε δημιουργεί ενήλικες που ψάχνουν άλλους να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Βασικά συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Ένα παιδί του οποίου καλύπτονται οι συναισθηματικές του ανάγκες, έχει την τάση όταν πλέον μεγαλώσει, να είναι ένας συναισθηματικά υγιής ενήλικας, με τον ίδιο τρόπο που ένα παιδί του οποίου καλύπτονται οι φυσικές του ανάγκες έχει την τάση να εξελιχθεί μελλοντικά σε έναν υγιή από φυσικής πλευράς ενήλικα. Οι ανάγκες που δεν καλύπτονται δημιουργούν νέες ανάγκες". Διαβάστε τη συνέχεια στην επόμενη σελίδαΤο πιο εύκολο πράγμα είναι να αντιδράσει κανείς με θυμό ή εκνευρισμό ή γενικότερα χωρίς καθόλου ενσυναίσθηση, όταν το παιδί έχει έντονα συναισθήματα και τα εκφράζει με έναν μη επιθυμητό σε σας τρόπο. Το έχω ζήσει κι εγώ αυτό, μιλάω εκ πείρας! Αν, όμως, υιοθετήσετε νέες στρατηγικές και προσπαθήσετε να δείτε τα πράγματα από τη σκοπιά του παιδιού σας, θα διαπιστώσετε πως τα δάκρυά του θα στεγνώσουν πολύ γρηγορότερα και θα έχετε παράλληλα αναπτύξει μία καταπληκτική σχέση εμπιστοσύνης μαζί του.
Όταν βλέπω την κόρη μου να στενοχωριέται ή να συμβαίνει κάτι που να της προκαλεί δάκρυα, το πρώτο πράγμα που κάνω είναι να έρθω στο επίπεδο της. Μιας και ακόμα είναι αρκετά κοντή λόγω ηλικίας αυτό σημαίνει πως πρέπει να γονατίσω κάθε φορά. Έχω διαπιστώσει πως όταν βρίσκομαι στο οπτικό της πεδίο και έχουμε βλεμματική επαφή είναι πιο εύκολο για εκείνη να καταλάβει πως την ακούω και έχω όλη την προσοχή μου στραμμένη επάνω της.
Στη συνέχεια, τη ρωτάω, “είσαι καλά;”.
Κάποιες φορές δεν έχει κάτι και απλά σηκώνεται και συνεχίζει να περπατάει. Άλλες φορές όμως απαντάει με ένα ξεκάθαρο “όχι” και το επόμενο πράγμα που την βοηθάω να κάνει είναι να προσπαθήσει να αναγνωρίσει το πως αισθάνεται ακριβώς.
Για παράδειγμα “Αυτό σε κάνει να αισθάνεσαι ____”.
Όταν αναγνωρίζουμε το πως αισθανόμαστε, μπορούμε και να βρούμε τρόπο να αντιμετωπίσουμε αυτό που νιώθουμε. Ύστερα την ρωτάω αν θέλει να την πάρω αγκαλιά ή να της δώσω ένα φιλί και εφόσον αρνηθεί την αφήνω να εκφράσει αυτό που αισθάνεται με ασφαλή τρόπο, διαβεβαιώνοντάς την πως είμαι εκεί για αυτήν και ακούω τα αισθήματά της… έστω κι αν απλά κάθομαι πλάι της στο πάτωμα ενός καταστήματος.
Κάποιες φορές, εφόσον το κρίνω σκόπιμο και είμαστε σε κάποιο δημόσιο μέρος, μπορεί να την πάρω και να πάμε κάπου πιο “ιδιωτικά”. Με αυτό δείχνω πως νοιάζομαι για εκείνη. Πως μπορεί να με εμπιστευτεί, ότι την ακούω. Πως τα συναισθήματά της είναι βάσιμα και πως οποτεδήποτε το επιθυμήσει η ίδια είμαι εκεί για να την βοηθήσω. Αυτό το τελευταίο έχει να κάνει με το ότι πρέπει να εξηγούμε διάφορα πράγματα στο παιδί μας. Πιστεύω ακράδαντα ότι ακόμα και σε ένα μικρό παιδί, το να του εξηγήσεις κάποια πράγματα έχει αξιοθαύμαστα αποτελέσματα. Πρέπει όμως πρώτα να είναι συναισθηματικά έτοιμο εκείνη τη στιγμή.
Αυτή η στρατηγική διδάσκεται από τον Dr. Bruce Perry που ειδικεύεται στην νευροεπιστήμη και πιο συγκεκριμένα στα ψυχικά τραύματα.
Σύμφωνα με εκείνον πρέπει πρώτα να ρυθμίσουμε τα συναισθήματα των παιδιών μας, να τα συσχετίσουμε και κατόπιν να τα εξηγήσουμε.
Δηλαδή τα παιδιά (αλλά κι οι ενήλικες) δεν μαθαίνουν και δεν μπορούν να δεχθούν πληροφορίες όταν είναι αναστατωμένα συναισθηματικά. Οπότε αν προσπαθήσουμε αρχικά να τους εξηγήσουμε δε θα εισακουστούμε κι έτσι δε θα τα καταφέρουμε. Όταν λοιπόν το έμαθα κι άρχισα να το εφαρμόζω στην κόρη μου, σχεδόν κάθε φορά που ήταν αναστατωμένη, ηρεμούσε έπειτα από μερικά δευτερόλεπτα!
Όταν τα παιδιά είναι αναστατωμένα, έχουν διάφορους τρόπους για να το δείξουν σε εμάς.
Αντιδρώντας με τον πλέον υπομονετικό και ήπιο τρόπο, τα διδάσκουμε πολύτιμες δεξιότητες αντιμετώπισης των αναγκών τους, ενώ γνωρίζουν και την ενσυναίσθηση, πράγματα που θα τα κουβαλάνε μέσα τους για την υπόλοιπη ζωή τους. Σίγουρα δεν είναι εύκολο, και κανείς δε λέει πως θα είναι και τέλειο. Είμαι όμως πεπεισμένη πως αν συμπεριφερόμαστε στα παιδιά μας όπως θέλουν αυτά να τους συμπεριφερόμαστε, να τους βλέπουμε δηλαδή σαν ανθρώπους που δικαιούνται ισότιμα τον σεβασμό και την ενσυναίσθηση μας, τότε μπορούμε να δημιουργήσουμε μια νέα γενιά ανθρώπων ικανή να αλλάξει τον κόσμο προς το καλύτερο.
Μετάφραση και επιμέλεια: Έλενα Θάνου Πηγή: scarymommy.com
