Η αυξανόμενη χρήση των social media από τα παιδιά επηρεάζει αρνητικά την ικανότητά τους να συγκεντρώνονται και ενδέχεται να συμβάλλει στην αύξηση των περιστατικών διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), σύμφωνα με νέα μελέτη.
Η έρευνα, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Guardian, παρακολούθησε την ανάπτυξη περισσότερων από 8.300 παιδιών στις ΗΠΑ, από την ηλικία των 10 έως 14 ετών, και διαπίστωσε ότι η χρήση των social media συνδέεται με "αυξημένα συμπτώματα απροσεξίας".
Οι ερευνητές από το Karolinska Institute στη Σουηδία και το Oregon Health & Science University στις ΗΠΑ διαπίστωσαν ότι τα παιδιά περνούν καθημερινά κατά μέσο όρο 2,3 ώρες βλέποντας τηλεόραση ή διαδικτυακά βίντεο, 1,4 ώρες στα social media και 1,5 ώρες στα βιντεοπαιχνίδια.
Δεν εντοπίστηκε σχέση ανάμεσα σε συμπτώματα σχετιζόμενα με ΔΕΠΥ – όπως η εύκολη διάσπαση προσοχής – και τα βιντεοπαιχνίδια ή την τηλεόραση/YouTube. Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι η συνεχής χρήση των social media συνδέεται με αύξηση των συμπτωμάτων απροσεξίας με την πάροδο του χρόνου. Η ΔΕΠΥ είναι νευροαναπτυξιακή διαταραχή, με χαρακτηριστικά όπως παρορμητικότητα, δυσκολία συγκέντρωσης και ξεχασιές.
"Εντοπίσαμε μια συσχέτιση ανάμεσα στη χρήση των social media και την αύξηση των συμπτωμάτων απροσεξίας, που ερμηνεύεται εδώ πιθανώς ως αιτιώδης επίδραση", σημειώνει η μελέτη. "Αν και το μέγεθος της επίδρασης είναι μικρό σε ατομικό επίπεδο, σε πληθυσμιακή κλίμακα μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες. Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η χρήση των social media ίσως συμβάλλει στην αυξανόμενη συχνότητα διαγνώσεων ΔΕΠΥ".
Ο Τόρκελ Κλίνγκμπεργκ, καθηγητής γνωστικής νευροεπιστήμης στο Karolinska Institute, εξηγεί: "Η μελέτη μας δείχνει ότι ειδικά τα social media επηρεάζουν την ικανότητα συγκέντρωσης των παιδιών. Η συνεχής ροή ειδοποιήσεων, μηνυμάτων και υπενθυμίσεων λειτουργεί ως διαρκής περισπασμός – ακόμη και η σκέψη ότι ίσως έχει φτάσει νέο μήνυμα μπορεί να διακόψει την προσοχή. Αυτό φαίνεται να εξηγεί τη συσχέτιση".
Η συσχέτιση δεν επηρεάστηκε από κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες ούτε από γενετική προδιάθεση για ΔΕΠΥ, γεγονός που ενισχύει την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων. Ο Κλίνγκμπεργκ πρόσθεσε ότι η αυξημένη χρήση social media ίσως εξηγεί μέρος της ανόδου στις διαγνώσεις ΔΕΠΥ, της οποίας η συχνότητα στα παιδιά αυξήθηκε από 9,5% την περίοδο 2003–07 στο 11,3% την περίοδο 2020–22, σύμφωνα με την εθνική έρευνα υγείας παιδιών στις ΗΠΑ.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι δεν αναπτύσσουν όλα τα παιδιά προβλήματα συγκέντρωσης επειδή χρησιμοποιούν social media. Ωστόσο, σημειώνουν ότι ο χρόνος χρήσης αυξάνεται συνεχώς με την ηλικία και ότι πολλά παιδιά ξεκινούν τη χρήση πριν από τα 13, δηλαδή κάτω από το κατώτατο όριο ηλικίας για εφαρμογές όπως το TikTok και το Instagram.
Η έκθεση επισημαίνει: "Η τόσο πρώιμη και συνεχώς αυξανόμενη χρήση υπογραμμίζει την ανάγκη για αυστηρότερους ελέγχους ηλικίας και πιο ξεκάθαρες κατευθυντήριες οδηγίες για τις εταιρείες τεχνολογίας".
Η μελέτη κατέγραψε αύξηση του χρόνου στα social media από περίπου 30 λεπτά ημερησίως στην ηλικία των 9 ετών, σε δυόμισι ώρες ημερησίως στα 13. Τα παιδιά εντάχθηκαν στη μελέτη μεταξύ 2016 και 2018, όταν ήταν 9–10 ετών. Η έρευνα θα δημοσιευθεί στο περιοδικό Pediatrics Open Science.
"Ελπίζουμε ότι τα ευρήματά μας θα βοηθήσουν γονείς και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να λάβουν πιο ενημερωμένες αποφάσεις για υγιείς ψηφιακές συνήθειες που θα στηρίξουν τη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών", δήλωσε ο Σάμσον Νίβινς, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Karolinska Institute και ένας από τους συγγραφείς.
