Πότε ένα κορίτσι σταματά να επισκέπτεται τον παιδίατρό του και ξεκινά να συμβουλεύεται τον γυναικολόγο του για την παρακολούθηση της υγείας του, την ενημέρωση και τη φροντίδα στις κρίσιμες φάσεις της ανάπτυξής του; Αξίζει να ενημερωθούμε σωστά για την παιδική και εφηβική γυναικολογία.
Από την Κατερίνα Δεληβελιώτου - Τούτουζα, MD, PhD(c), MSc IFEPAG, μαιευτήρα-χειρουργό γυναικολόγο, ειδικό παιδογυναικολόγο,
διευθύντρια Τμήματος Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας ΡΕΑ Μ/Γ Κλινικής, αντιπρόεδρο Women’s Health First
Η παιδική και εφηβική γυναικολογία (Pediatric and Adolescent Gynecology) είναι ένας νέος εξειδικευμένος κλάδος της γυναικολογίας και καλύπτει κορίτσια από τη γέννηση έως την ολοκλήρωση της εφηβείας, δηλαδή περίπου μέχρι τα 18 έτη. Διακρίνεται σε νεογνική και βρεφική ηλικία (0-2 ετών), παιδική ηλικία (2-10 ετών), προεφηβεία (10-12 ετών), εφηβεία (12-18 ετών), με κάθε ηλικιακή ομάδα να έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες και πιθανές γυναικολογικές ανησυχίες. Ας δούμε τις κύριες απορίες των γονιών και ας προσπαθήσουμε να τις καλύψουμε με έγκυρες απαντήσεις.
"Ποια είναι τα γυναικολογικά θέματα που μπορούν να προκύψουν σε ένα κορίτσι;"
Στα πολύ μικρά κορίτσια μπορεί να προκύψουν διάφορα γυναικολογικά προβλήματα, όπως:
• Σύμμυση μικρών χειλέων: Φαινόμενο όπου τα μικρά χείλη του αιδοίου κολλούν μεταξύ τους, συνήθως λόγω χαμηλών επιπέδων οιστρογόνων.
• Ερεθισμοί και λοιμώξεις του αιδοίου και του κόλπου: Συχνά λόγω κακής υγιεινής ή ερεθιστικών παραγόντων, όπως σαπούνια και υγρά μαντιλάκια.
• Πρόωρη ήβη: Ανάπτυξη δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου (μαστός, τρίχωση) πριν από τα 8 έτη, που μπορεί να απαιτεί ενδοκρινολογική αξιολόγηση.
• Συγγενείς ανωμαλίες του αναπαραγωγικού συστήματος, όπως αγενεσία κόλπου ή παθήσεις που επηρεάζουν τη μήτρα και τις ωοθήκες.
"Πότε είναι καλό να γίνεται η πρώτη επίσκεψη μιας έφηβης σε γυναικολόγο;"
Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Μαιευτήρων και Γυναικολόγων(ACOG), η πρώτη επίσκεψη σε γυναικολόγο καλό είναι να γίνεται μεταξύ 13-15 ετών, ακόμα και αν δεν υπάρχουν συμπτώματα. Αυτό βοηθά στη δημιουργία μιας σχέσης εμπιστοσύνης και την παροχή συμβουλευτικής για την έμμηνο ρύση, τη σεξουαλική υγεία, την αντισύλληψη και άλλα ζητήματα.
"Από ποια ηλικία και εξής μπορεί μια έφηβη να μιλήσει ιδιωτικά με τη γυναικολόγο της;"
Η ηλικία ποικίλλει, ανάλογα με τη νομοθεσία κάθε χώρας. Στις περισσότερες περιπτώσεις από τα 14-16 έτη μια έφηβη μπορεί να μιλήσει ιδιωτικά με τον γιατρό της χωρίς την παρουσία γονέων. Αυτό είναι σημαντικό για τη διασφάλιση της ειλικρίνειας και της ελευθερίας
της να εκφράσει προσωπικά ζητήματα και να λύσει όλες της τις απορίες που αφορούν την έμμηνο ρύση, την υγιεινή ή ακόμα και τη σεξουαλική της συμπεριφορά.
"Πώς προσεγγίζετε μια νέα κοπέλα; Σύμφωνα με την εμπειρία σας, τι λειτουργεί ώστε να κερδίσετε την εμπιστοσύνη της;"
Η προσέγγιση των εφήβων απαιτεί ιδιαίτερη ευαισθησία και κατανόηση. Χρήσιμες τεχνικές περιλαμβάνουν:
• Δημιουργία άνετου και ασφαλούς περιβάλλοντος.
• Χρήση απλής φιλικής γλώσσας.
• Σεβασμό στην ιδιωτικότητα και τη διακριτικότητα.
• Ενθάρρυνση των εφήβων να εκφράσουν τις ανησυχίες τους χωρίς φόβο κριτικής.
• Διαβεβαίωση ότι οι συζητήσεις είναι εμπιστευτικές, εκτός αν υπάρχει κίνδυνος για την υγεία τους.
"Ακούγεται ότι έχει μειωθεί σημαντικά η ηλικία που τα κορίτσια έχουν τις πρώτες τους επαφές, ότι είναι συχνό φαινόμενο και από τα 14 τους
χρόνια. Είναι ώριμο το σώμα ενός κοριτσιού για σεξουαλική επαφή σε αυτή την ηλικία;"
Αν και βιολογικά η έφηβη μπορεί να είναι γόνιμη, το σώμα της δεν είναι πάντα έτοιμο για σεξουαλική δραστηριότητα. Οι έφηβες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο λοιμώξεων, τραυματισμών και συναισθηματικών επιπτώσεων και, κυρίως, ανεπιθύμητων κυήσεων. Η έγκαιρη συμβουλευτική μπορεί να τις βοηθήσει να κατανοήσουν τους κινδύνους, να ενημερωθούν και να πάρουν υπεύθυνες αποφάσεις για τη σεξουαλική τους συμπεριφορά και υγεία.
"Τι περιλαμβάνει το συμβουλευτικό μέρος και πώς αντιμετωπίζετε την παρπληροφόρηση μέσω Διαδικτύου;"
Το συμβουλευτικό μέρος καλύπτει θέματα, όπως:
• Έμμηνος ρύση και ορμονικές διαταρα-
χές.
• Σωματική υγιεινή.
• Αντισύλληψη και πρόληψη σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων
(ΣΜΝ).
• Σεξουαλική υγεία και συναισθηματική
ασφάλεια.
• Σωματικές αλλαγές και αυτοεικόνα.
Η παραπληροφόρηση είναι συχνή και ο ρόλος του γυναικολόγου είναι να παρέχει επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες καταρρίπτοντας μύθους.
"Είναι αρμοδιότητα του γυναικολόγου να συμβουλεύσει το παιδί και για ζητήματα φύλου και σεξουαλικών προτιμήσεων αν τεθούν;"
Ναι, ο γυναικολόγος μπορεί να παρέχει υποστήριξη σχετικά με την ταυτότητα φύλου και τη σεξουαλικότητα, πάντα με σεβασμό και ουδετερότητα. Ο ρόλος του είναι να δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον όπου η έφηβη μπορεί να εκφράσει τις ανησυχίες της, να λάβει επιστημονική καθοδήγηση και, αν χρειάζεται, να παραπεμφθεί σε ειδικούς ψυχικής υγείας ή σεξουαλικής συμβουλευτικής. Η παιδική και εφηβική γυναικολογία δεν αφορά μόνο την κλινική αντιμετώπιση, αλλά και την ολιστική φροντίδα της αναπαραγωγικής υγείας προάγοντας την ενημέρωση, την αυτονομία και την ευημερία των νέων γυναικών.
"Εάν μια κοπέλα ξεκινήσει να βλέπει παιδογυναικολόγο, μπορεί να συνεχίσει μαζί του και μετά την ενηλικίωσή της ή θα πρέπει ο ειδικός να την παραπέμψει σε άλλο γυναικολόγο;"
Αυτό εξαρτάται από το σύστημα υγείας κάθε χώρας και την πολιτική του εκάστοτε ιατρού. Σε πολλές περιπτώσεις οι παιδογυναικολόγοι είναι εξειδικευμένοι γυναικολόγοι που μπορούν να συνεχίσουν να παρακολουθούν τις ασθενείς τους και μετά την ενηλικίωση. Εάν η
γιατρός είναι πιστοποιημένη και για ενήλικες, δεν υπάρχει ανάγκη για αλλαγή. Ωστόσο, σε κάποιες χώρες η εξειδίκευση του παιδογυναικολόγου περιορίζεται στην παιδική και εφηβική ηλικία, οπότε μετά τα 18 έτη η ασθενής μπορεί να παραπεμφθεί σε γενικό γυναικολόγο ή σε εξειδικευμένο ιατρό για ενήλικες γυναίκες, ανάλογα με τις ανάγκες της. Σε κάθε περίπτωση, η μετάβαση πρέπει να γίνει σταδιακά και με τρόπο που να διατηρεί τη σχέση εμπιστοσύνης βοηθώντας τη νέα γυναίκα να αισθανθεί άνετα με τον νέο γιατρό της.
