Κατερίνα, ποιο είναι το αγαπημένο βιβλίο της κόρη σου;
"Όλοι έχουμε φως και σκοτάδι μέσα μας. Αυτό που μετράει είναι το μέρος που επιλέγουμε να δράσουμε. Αυτοί είμαστε πραγματικά"
Harry Potter
Τα βιβλία Harry Potter αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα παραδείγματα σύγχρονης παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας, όχι μόνο λόγω του μαγικού τους κόσμου, αλλά κυρίως επειδή καταφέρνουν να καλλιεργήσουν στα παιδιά δεξιότητες, στάσεις και αξίες. Στον πυρήνα τους ανήκουν στη λογοτεχνία φαντασίας, καθώς δημιουργούν έναν ολοκληρωμένο μυθοπλαστικό σύμπαν με δικούς του κανόνες, πλάσματα, κοινωνικές δομές και ιστορία, προσφέροντας στους αναγνώστες τη δυνατότητα να αναπτύξουν δημιουργική σκέψη, να κινηθούν μέσα σε αλληγορίες και να αντιληφθούν ότι η πραγματικότητα μπορεί να αναγνωσθεί και μέσα από συμβολισμούς.
Ο Harry Potter από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα διανύει μια πορεία ωρίμανσης, κατά την οποία δοκιμάζεται, απογοητεύεται, χάνει, φοβάται και τελικά μαθαίνει να αναλαμβάνει ευθύνη, να υπερασπίζεται το δίκαιο και να επιλέγει το σωστό ακόμα κι όταν το εύκολο τον καλεί αλλού. O αναγνώστης δεν παρακολουθεί απλώς τον δρόμο ενός ήρωα, αλλά ταυτίζεται με την ίδια τη διαδικασία της ενηλικίωσης, κατανοώντας πως η ωριμότητα δεν χαρίζεται, αλλά κατακτάται.
Tα βιβλία της J. K. Rowling τοποθετούν στο επίκεντρο τη σημασία της αποδοχής, της αλληλεγγύης και της ενσυναίσθησης, αναδεικνύοντας επανειλημμένως τις πληγές που δημιουργεί ο αποκλεισμός και το κοινωνικό στίγμα. Ο κόσμος του Χόγκουαρτς λειτουργεί ως καθρέφτης του πραγματικού κόσμου, όπου η διαφορετικότητα συχνά παρεξηγείται, υποτιμάται και καταπιέζεται.
Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Applied Social Psychology, οι ιστορίες του Harry Potter μπορούν πραγματικά να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτύξουν μεγαλύτερη ενσυναίσθηση και να κατανοήσουν βαθύτερα το κοινωνικό στίγμα που βιώνουν μειονοτικές ομάδες. Ta βιβλία αυτά δεν αποτελούν απλώς μια δραπέτευση στη φαντασία, αλλά μια μορφή ηθικής αγωγής, μια διδακτική εμπειρία χωρίς διδακτισμό. Η δύναμη της φιλίας, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, η κριτική στάση απέναντι στην εξουσία, η αντίσταση στον φόβο και την αδικία, καθώς και η διαχείριση της απώλειας και του τραύματος, μετατρέπουν τη σειρά σε εργαλείο συναισθηματικής και κοινωνικής ανάπτυξης.
Ο Harry Potter διδάσκει στα παιδιά ότι το καλό και το κακό είναι επιλογές που διαμορφώνονται μέσα από πράξεις, ότι η ενηλικίωση είναι διαδρομή δύσκολη αλλά αναγκαία, και πως η μαγεία, τελικά, βρίσκεται λιγότερο στα ξόρκια και περισσότερο στην ικανότητα να βλέπουμε τον άλλον με κατανόηση, γενναιότητα και καθαρή καρδιά.
Πως διαβάζουμε με τα παιδιά λογοτεχνία φαντασίας;
- Τα παιδιά άνω των 9-10 ετών μπορούν να διαβάζουν μόνα τους, αλλά συνεχίζουμε να συνομιλούμε για όσα διαβάζουν.
- Δεν τα ρωτάμε "τι κατάλαβες;" αλλά "τι σου έκανε εντύπωση;" και "σε τι σου θύμισε τη δική σου ζωή;".
- Προσκαλούμε την κριτική σκέψη: "Τι επιλογή έκανε ο Harry εδώ; Εσύ τι θα έκανες;".
- Δεν "εξηγούμε" εμείς το νόημα - τα ενθαρρύνουμε να ανακαλύψουν δικά τους συμπεράσματα.
- Δίνουμε χώρο σε συναισθήματα: φόβο, αδικία, απώλεια, φιλία, νίκη και αποτυχία.
- Αφήνουμε ανοιχτές ερωτήσεις: "Γιατί πιστεύεις ότι ο χαρακτήρας ένιωσε έτσι;".
2. Πως επιλέγουμε βιβλία φαντασίας για παιδιά
- Επιλέγουμε βιβλία με ισχυρή αφήγηση ενηλικίωσης, ηθικά διλήμματα και φαντασία όπως τα Πέρσι Τζάκσον – Rick Riordan, Η Τριλογία του Κόσμου – Philip Pullman, Τερατόμορφοι – Patrick Ness, Η Χρονιά του Λύκου – Neil Gaiman
- Αποφεύγουμε τίτλους που βασίζονται αποκλειστικά σε υπερβολική δράση χωρίς ηθικό ή συναισθηματικό βάθος.
- Προτιμούμε βιβλία όπου η μαγεία "υπογραμμίζει" την πραγματικότητα και δεν την αντικαθιστά.
- Λαμβάνουμε υπόψη την ωριμότητα του παιδιού, όχι μόνο την ηλικία.
3. Πώς συζητάμε το βιβλίο μαζί τους
- Δεν εστιάζουμε τόσο στην πλοκή αλλά στις σχέσεις και στις συγκρούσεις των ηρώων.
- Κάνουμε συνδέσεις με την καθημερινότητα: σχολείο, φιλίες, επιλογές, φόβοι, πίεση.
- Αναγνωρίζουμε τη σκοτεινότητα των θεμάτων (θάνατος, απώλεια, εξουσία) χωρίς ωραιοποίηση.
- Δείχνουμε πως ο "κακός" συχνά έχει ιστορία, πόνο, κίνητρο, δεν γεννήθηκε τέρας.
- Καταλήγουμε όχι σε μια αλήθεια, αλλά σε πολλαπλές ερμηνείες.
- Αφήνουμε το παιδί να "οδηγεί" τη συζήτηση, δεν το κάνουμε εμείς.
Διαβάστε Επίσης
