Συχνά γίνεται λόγος για πόσο σημαντικός είναι ο καθορισμός ενός στόχου πριν από την έναρξη μιας σημαντικής προσπάθειας στη ζωή. Οι στόχοι συνδέονται στενά με τις μεταβάσεις και για αυτό τον λόγο ο ρόλος τους είναι καθοριστικός στην εφηβεία.
Στην ελληνική κοινωνία η διαδικασία των Πανελληνίων εξετάσεων σηματοδοτεί για τις περισσότερες οικογένειες το τέλος της σχολικής και την έναρξη της ενήλικης ζωής. Καθώς οι μαθητές προετοιμάζονται για τις εξετάσεις, είναι λογικό να νιώθουν πίεση, άγχος και κάποιες φορές σύγχυση. Το διάβασμα είναι απαιτητικό, το πρόγραμμα φορτωμένο και οι προσδοκίες – τόσο οι δικές τους όσο και του περιβάλλοντος τους – πολλές. Στο πλαίσιο αυτό, υπάρχει κάτι που μπορεί να λειτουργήσει σαν πυξίδα, να δώσει νόημα στη διαδικασία της προετοιμασίας και να λειτουργήσει ενδυναμωτικά: ένας Ξεκάθαρος Στόχος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο στόχος δεν περιορίζεται στην επιλογή μιας σχολής/τμήματος. Είναι κάτι βαθύτερο: η αίσθηση του "γιατί" πίσω από την προσπάθεια. Για αυτό και η έννοια του στόχου και η διαδικασία της στοχοθεσίας συνδέεται στενά με την ακαδημαϊκή, επαγγελματική και προσωπική ζωή των νέων και όχι μόνο. Είναι γεγονός ότι καμία προσπάθεια δεν μπορεί να έχει το αναμενόμενο αποτέλεσμα, εάν δεν αναπαριστά μια επιθυμητή κατάσταση στο μέλλον, που συνδέεται με το παρόν.
Ειδικότερα, στο πλαίσιο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης η θέσπιση στόχων και η διαδικασία της στοχοθεσίας αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, καθώς οι μαθητές βρίσκονται σε μια περίοδο διαμόρφωσης ταυτότητας και επαγγελματικού προσανατολισμού.
Η ύπαρξη στόχων παρέχει στους εφήβους τη δυνατότητα:
- να διαμορφώσουν μια σαφή κατεύθυνση,
- να περιορίσουν την αίσθηση αβεβαιότητας για το μέλλον,
- να επιδείξουν μεγαλύτερη υπομονή και επιμονή στις δυσκολίες που είναι πιθανόν να προκύψουν,
- να αποκτήσουν κίνητρο. Όταν οι δυνάμεις αρχίζουν να εξαντλούνται, ο στόχος τούς υπενθυμίζει τον λόγο εμπλοκής τους στη διαδικασία των εξετάσεων και τέλος,
- να προγραμματίσουν το διάβασμα τους .
Η στάση των γονέων στη διαδικασία θέσπισης στόχων είναι ιδιαιτέρως σημαντική και μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά τους εφήβους. Οι γονείς μέσω της ουσιαστικής επικοινωνίας με τον έφηβο μπορούν να δημιουργήσουν απαραίτητο "χώρο" και χρόνο προκειμένου να συνειδητοποιήσει τι τον ενθουσιάζει, πώς φαντάζεται τον εαυτό του στο μέλλον, σε ποιο πλαίσιο (ακαδημαϊκό ή επαγγελματικό) βλέπει τον εαυτό του.
Τέλος, στη διαδικασία προσδιορισμού στόχου είναι σημαντική και η συνεργασία με έναν Σύμβουλο Επαγγελματικού Προσανατολισμού. Ο σύμβουλος, μέσα από συζήτηση, αξιοποίηση ψυχομετρικών εργαλείων και εφαρμογή ποιοτικών μεθόδων μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της αυτογνωσίας του εφήβου, να τον βοηθήσει να εντοπίσει τις κλίσεις, τα ενδιαφέροντα και τις δεξιότητές του και να ανακαλύψει πτυχές τους εαυτού που πιθανόν δε γνώριζε. Με αυτά τα δεδομένα, ο έφηβος θα είναι σε θέση να θέσει ρεαλιστικούς και σαφείς στόχους για τη ζωή και το μέλλον του.
Με τη λογική αυτή, η στοχοθεσία δεν είναι απλώς μια εκπαιδευτική πρακτική, αλλά ένα εργαλείο προσωπικής ενδυνάμωσης. Συμβάλλει στην προετοιμασία των εφήβων για το επόμενο βήμα και τους ενισχύει για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της κοινωνίας και της σύγχρονης αγοράς εργασίας.
Τι θα έλεγε ένας σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού σε έναν έφηβο σχετικά με τη σημασία της θέσπισης στόχων;
"Ένα όνειρο γίνεται στόχος όταν αναλαμβάνεται δράση για την επίτευξή του" - Bo Bennett
Από την Αλεξάνδρα Καπαρελιώτη, Σύμβουλο Σταδιοδρομίας, Career Counselor, MA
