Κατά τη συμβουλευτική διαδικασία του επαγγελματικού προσανατολισμού εφήβων αναδεικνύονται πολλά θέματα που συνδέονται με την ψυχολογική και αναπτυξιακή φάση την οποία διανύουν. Ο Σύμβουλος Σταδιοδρομίας και το οικογενειακό περιβάλλον του εφήβου οφείλουν να λάβουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες αυτής της περιόδου, διευκολύνοντας τη μετάβαση του εφήβου από την παιδική στην ενήλικη ζωή.
1. Η περίοδος της εφηβείας: μια περίοδος αναζήτησης ταυτότητας
Η αναπτυξιακή φάση της εφηβείας είναι μια περίοδος έντονων σωματικών, γνωστικών και ψυχοκοινωνικών αλλαγών. Κατά την περίοδο αυτή οι έφηβοι αναζητούν την ταυτότητά τους, θέτοντας με τον τρόπο αυτό τα θεμέλια για την μετέπειτα ενήλικη ζωή τους.
Η διαμόρφωση της ταυτότητας συνδέεται με την απάντηση σε τέσσερα βασικά ερωτήματα:
Ποιος είμαι;",
Τι θέλω να κάνω στη ζωή μου;
Τι μπορώ να κάνω στη ζωή μου
Τι έχει αξία για μένα;"
Η επιλογή σπουδών και ακολούθως του επαγγέλματος συνδέεται άμεσα με τα παραπάνω ερωτήματα, καθώς συχνά η εργασία θεωρείται προέκταση του "ποιος είμαι”. Έτσι, η διαδικασία του προσανατολισμού δεν είναι μόνο επαγγελματική, αλλά και ψυχολογική και υπαρξιακή.
2. Το άγχος της επιλογής
Πολλοί έφηβοι βιώνουν έντονο άγχος μπροστά στην "απόφαση ζωής" που θεωρείται πως πρέπει να πάρουν στα 16 ή 17 τους. Συχνά το άγχος τους επιτείνεται, όταν νιώθουν ότι οι συνομήλικοί τους έχουν ήδη αποφασίσει ή όταν το οικογενειακό και κοινωνικό τους περιβάλλον τους πιέζει να δώσουν συγκεκριμένες απαντήσεις. Φοβούνται ότι μια "λανθασμένη" επιλογή μπορεί να καθορίσει αρνητικά τη μελλοντική τους πορεία.
Η πραγματικότητα, όμως, είναι διαφορετική. Η σύγχρονη αγορά εργασίας χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα και συνεχείς μεταβολές, οι σύγχρονες καριέρες είναι ευέλικτες και επιτρέπουν τις αλλαγές και η διαδικασία της λήψης απόφασης είναι μια δια βίου διαδικασία.
Με βάση αυτά τα δεδομένα ο έφηβος είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσει ότι η επιλογή που θα κάνει στο τέλος της σχολικής ζωής δεν είναι οριστική, αλλά αποτελεί το πρώτο βήμα σε μια δια βίου διαδικασία. Η ψυχολογική υποστήριξη και η ενθάρρυνση από την οικογένεια, το σχολείο και τους ειδικούς θα τον βοηθήσουν να διαχειριστεί με ψυχραιμία την περίοδο αυτή και να λάβει τις κατάλληλες για τον ίδιο αποφάσεις.
3. Οι προσδοκίες της οικογένειας
Συχνά οι γονείς, με καλές προθέσεις, προβάλλουν τις δικές τους φιλοδοξίες και ανησυχίες στα παιδιά τους, ασκούν πίεση για επαγγελματική επιτυχία ή υποστηρίζουν μόνο σε συγκεκριμένες κατηγορίες επαγγελμάτων. Τα παραπάνω είναι πιθανόν να δημιουργήσουν εσωτερική σύγκρουση στον έφηβο, φόβο ότι μπορεί να απογοητεύσει τους γονείς του ή περιορισμένη ικανότητα να αναζητήσει εναλλακτικά ακαδημαϊκά ή επαγγελματικά μονοπάτια.
Με δεδομένο ότι οι γονείς μπορούν να επηρεάσουν τα παιδιά τους σε ότι αφορά τις ακαδημαϊκές ή επαγγελματικές τους επιλογές, είναι σημαντικό να τους παρέχουν υποστήριξη, να ακούν τις επιθυμίες και τους προβληματισμούς τους, να τους δείχνουν εμπιστοσύνη και να τους αφήνουν χώρο για αυτονομία. Μόνο με τον τρόπο αυτό είναι δυνατόν οι έφηβοι να αναλάβουν την ευθύνη των επιλογών τους.
4. Η ανάγκη για αυτογνωσία
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός είναι ουσιαστικά μια διαδικασία αυτογνωσίας.
Μέσα από τη συμβουλευτική διαδικασία, ο έφηβος έχει τη δυνατότητα να εστιάσει στα μοναδικά χαρακτηριστικά του, να προσδιορίσει τα ενδιαφέροντα και τις αξίες του, να μάθει να αναγνωρίζει τα δυνατά του σημεία και τις ανάγκες του. Όταν η γνώση του εαυτού συνδυαστεί με τη γνώση του ακαδημαϊκού χάρτη και της αγοράς εργασίας, τότε ο έφηβος έχει αποκτήσει τα απαραίτητα εφόδια για να προχωρήσει σε μια συνειδητή επιλογή για τις σπουδές ή την εργασία του.
5. Ο ρόλος του συμβούλου
Η επαγγελματική συμβουλευτική δεν είναι μια τυπική διαδικασία που περιορίζεται σε ένα ερωτηματολόγιο και ο Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού δε δίνει απλώς πληροφορίες για τμήματα/σχολές. Η συμβουλευτική διαδικασία είναι μια μορφή παρέμβασης που αποσκοπεί στην ενίσχυση της επαγγελματικής ανάπτυξης του ατόμου και στην ενδυνάμωση τού με στόχο να καταστεί ικανό να λάβει τις κατάλληλες για το ίδιο αποφάσεις. Λειτουργεί ως καθρέφτης που βοηθά τον έφηβο να γνωρίσει τον εαυτό του και να εντοπίσει διαφορετικές πτυχές τού. Ταυτόχρονα, τον βοήθα να γνωρίσει τις επιλογές του, να εκφράσει τους φόβους του και να διαχειριστεί το άγχος της επιλογής.
Τελικά, ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός είναι ένα ταξίδι αυτογνωσίας, λήψης αποφάσεων και ανάληψης ευθύνης. Όταν ο έφηβος νιώσει ότι έχει φωνή, επιλογή και στήριξη, τότε η απόφαση του θα είναι συνειδητή, γεγονός που θα του δώσει τη δύναμη να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που ενδεχομένως εμφανιστούν στην πορεία του.
Τι θα έλεγε ένας Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού σε έναν έφηβο;
Η ανακάλυψη του εαυτού σου και η διερεύνηση του κόσμου γύρω σου θα σε βοηθήσω να κάνεις επιλογές που έχουν νόημα για σένα!!!!
Από την Αλεξάνδρα Καπαρελιώτη, Σύμβουλο Σταδιοδρομίας, Career Counselor, MA
Info.followyourpath@gmail.com followyourpath.gr
Διαβάστε Επίσης
Διαβάστε Επίσης
