Η νοσογόνος παχυσαρκία είναι μια χρόνια μεταβολική και ορμονική διαταραχή που επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό και ιδιαίτερα τη γυναικεία γονιμότητα.
Γυναίκες με πολύ υψηλό δείκτη μάζας σώματος (BMI ≥40) εμφανίζουν συχνά ακανόνιστο κύκλο, ανωοθυλακιορρηξία και δυσκολία στη σύλληψη, ακόμα και όταν προσπαθούν με μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Χαράλαμπος Βώρος, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Ειδικός στην Υπογονιμότητα και Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στο ΕΚΠΑ, "Η παχυσαρκία διαταράσσει τον άξονα υποθαλάμου–υπόφυσης–ωοθηκών, συνοδεύεται από ινσουλινοαντίσταση και χρόνια φλεγμονή, και τελικά υπονομεύει τη λειτουργία των ωοθηκών και την ποιότητα των ωαρίων."
Η απώλεια βάρους "ξυπνά” τη φυσική ωορρηξία
Οι ερευνητές έχουν μελετήσει σε βάθος τη σχέση παχυσαρκίας, βαριατρικής χειρουργικής και γονιμότητας.
Σε πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση (Life, 2025), που ανέλυσε 34 μελέτες, διαπιστώθηκε ότι πάνω από 75% των γυναικών μετά από βαριατρική επέμβαση παρουσίασαν επαναφορά της ωορρηξίας, ρύθμιση του κύκλου και αύξηση των πιθανοτήτων φυσικής σύλληψης.
Παράλληλα, οι εγκυμοσύνες μετά τη χειρουργική απώλεια βάρους συνοδεύονταν από λιγότερα περιστατικά διαβήτη κύησης, υπέρτασης και μακροσωμίας νεογνών, συγκριτικά με εγκυμοσύνες παχύσαρκων γυναικών χωρίς απώλεια βάρους.
Οι ειδικοί, ωστόσο, συνιστούν αναμονή 12–18 μηνών πριν από προσπάθεια σύλληψης, ώστε να αποκατασταθούν τα θρεπτικά αποθέματα και οι ορμονικές ισορροπίες.
Οι μοριακοί μηχανισμοί πίσω από τη γονιμότητα
Πέρα από τα κλινικά ευρήματα, νέες μελέτες εστιάζουν στους μοριακούς μηχανισμούς που συνδέουν το βάρος με τη γονιμότητα.
Σε προοπτική μελέτη (Journal of Clinical Medicine, 2024) παρακολουθήθηκαν 29 γυναίκες κάτω των 40 ετών πριν και έξι μήνες μετά από sleeve γαστρεκτομή. Οι επιστήμονες κατέγραψαν μείωση της γονιδιακής έκφρασης ορμονών όπως η λεπτίνη και το CART, καθώς και βελτίωση σε βασικούς δείκτες γονιμότητας (FSH, LH, οιστραδιόλη, AMH).
Με απλά λόγια, η ορμονική "παράλυση” που μπλοκάρει την ωορρηξία αρχίζει να υποχωρεί καθώς το σώμα επανέρχεται σε ισορροπία.
Το μονοξείδιο του αζώτου ως "γέφυρα" μεταβολισμού και γονιμότητας
Σε άλλη δημοσίευση (Antioxidants, 2025), η ίδια ερευνητική ομάδα ανέδειξε τον ρόλο του μονοξειδίου του αζώτου (NO), μιας ουσίας που βελτιώνει τη μικροκυκλοφορία και την αγγειακή λειτουργία στις ωοθήκες και στο ενδομήτριο.
Μετά τη βαριατρική επέμβαση, αυξήθηκε η έκφραση του ενζύμου eNOS, που παράγει NO, ενώ μειώθηκαν οι δείκτες οξειδωτικού στρες, κρίσιμες προϋποθέσεις για ωρίμανση ωαρίων, ωορρηξία και εμφύτευση εμβρύου.
"Βλέπουμε ότι η απώλεια βάρους μέσω της βαριατρικής δεν αλλάζει μόνο το νούμερο στη ζυγαριά, αλλά επαναρυθμίζει μοριακά "ρολόγια” που σχετίζονται με τη γονιμότητα", σημειώνει ο Δρ. Βώρος.
Θεραπευτική "γέφυρα"
Τα συνολικά ευρήματα υποδεικνύουν μια νέα, ολοκληρωμένη προσέγγιση για γυναίκες με νοσογόνο παχυσαρκία και υπογονιμότητα:
προσεκτικός προεγχειρητικός έλεγχος, εξατομικευμένη επιλογή τεχνικής (π.χ. sleeve), παρακολούθηση θρέψης (σίδηρος, βιταμίνη Β12, φυλλικό οξύ, D) και σωστός χρονισμός προσπάθειας σύλληψης.
Η βαριατρική χειρουργική μπορεί, στο κατάλληλο πλαίσιο, να λειτουργήσει ως θεραπευτική "γέφυρα” που αποκαθιστά τη φυσική γονιμότητα και μειώνει τους κινδύνους της κύησης.
"Η βαριατρική δεν είναι συντόμευση, είναι μια ιατρική παρέμβαση με βαθύ βιολογικό αντίκτυπο. Ρυθμίζει γονίδια, αποκαθιστά την παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου και τελικά ξαναδίνει ελπίδα σε γυναίκες που δυσκολεύονται να γίνουν μητέρες", καταλήγει ο Δρ. Βώρος.
Διαβάστε Επίσης
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
