Η ανάρρωση και η απελευθέρωση μιας θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta αποτελεί πάντα μια συγκινητική στιγμή. Αλλά η ιστορία μιας χελώνας με το μυθικό όνομα "Ωκεάνια Κυμοθόη", αποκτά ξεχωριστό ενδιαφέρον χάρη στην ενεργό συμμετοχή στη διαδικασία των μαθητών του δημοτικού σχολείου του Παληού Καβάλας.
Όταν η χελώνα, που είχε βρεθεί τραυματισμένη, έφτασε στο Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας (ΙΝΑΛΕ - ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ) για να λάβει την απαραίτητη φροντίδα και θεραπεία, το ενδιαφέρον των παιδιών της τετάρτης τάξης ήταν άμεσο και εντυπωσιακό. Οι μαθητές, υπό την καθοδήγηση της δασκάλας τους Ιωάννας Αλιατάκη, παρακολουθούσαν με αφοσίωση και αγωνία την πορεία ανάρρωσης της χελώνας, θέλοντας να συμβάλλουν με τον δικό τους τρόπο στην προσπάθεια διάσωσής της.
Τα παιδιά προσφέρθηκαν να δώσουν στη χελώνα ένα όνομα, δημιουργώντας έτσι μια σύνδεση μεταξύ της ζωής του ζώου και του δικού τους κόσμου. Το όνομα που διάλεξαν ήταν "Ωκεάνια Κυμοθόη", εμπνευσμένο από τη δύναμη του ωκεανού και τη μυθολογική μορφή της Κυμοθόης, θεάς των κυμάτων. Σύμφωνα με την μυθολογία, η Κυμοθόη ήταν κόρη του Νηρέα και της Ωκεανίδας Δωρίδας και σημαίνει "αυτή που τρέχει στα κύματα". Το όνομα αυτό απέκτησε ιδιαίτερη σημασία, καθώς έγινε η ταυτότητα της χελώνας και μαζί με τον κωδικό που της δόθηκε, μαρκαρίστηκε στα πτερύγιά της για να την ακολουθεί στο ταξίδι της στον μεγάλο ωκεανό.
Η προσπάθεια διάσωσης της θαλάσσιας χελώνας
Η ιστορία διάσωσης της χελώνας ξεκίνησε από το λιμάνι της Νέας Ηρακλείτσας, όταν την Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2025, ο Λιμενικός Σταθμός Νέας Περάμου ενημέρωσε τα στελέχη του ΙΝΑΛΕ για μια μεγάλη χελώνα που στεκόταν ακίνητη στην επιφάνεια της θάλασσας, με κίνδυνο να χτυπηθεί από διερχόμενο σκάφος. Πολλοί κάτοικοι που την παρακολουθούσαν επί μέρες στην ίδια κατάσταση, νόμιζαν ότι είναι ήδη νεκρή.
Με αρκετή προσπάθεια λόγω του μεγάλου μεγέθους και του βάρους της, που ανέρχεται στα 37 κιλά μεταφέρθηκε στο Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας. Εκεί, τοποθετήθηκε αρχικά σε δεξαμενή χωρίς νερό, σε θερμαινόμενο χώρο, όπου της χορηγήθηκαν οι πρώτες βοήθειες και τρεις φιάλες ορού. Η εκτίμηση της κατάστασής της έδειξε υποθερμία, χωρίς εμφανή τραύματα ή άλλα συμπτώματα.
"Οι χελώνες, ως ερπετά", τονίζει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ο διευθυντής του ΙΝ.ΑΛ.Ε. Μάνος Κουτράκης, "ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του σώματός τους από το περιβάλλον. Γι' αυτό πολλές θαλάσσιες χελώνες τον χειμώνα μεταναστεύουν από το Θρακικό πέλαγος προς νοτιότερα θερμότερα νερά. Η συγκεκριμένη χελώνα πιθανώς προσπάθησε να προσεγγίσει τα ρηχά, ηλιόλουστα νερά για να ζεσταθεί, όμως ο καιρός του Φεβρουαρίου εκείνες τις μέρες ήταν ιδιαίτερα ψυχρός και συννεφιασμένος, με αποτέλεσμα να υποστεί υποθερμία και να μην μπορεί να κινηθεί ή να τραφεί. Όταν οι χελώνες δεν τρέφονται για μεγάλο διάστημα, το πεπτικό τους σύστημα γεμίζει με αέρα και δυσκολεύονται να καταδυθούν, γεγονός που τις αφήνει εκτεθειμένες και ανήμπορες και έτσι συχνά οδηγούνται σε πνευμονία και στο θάνατο".
Στις 27 Φεβρουαρίου 2025 η χελώνα μεταφέρθηκε σε θερμαινόμενη δεξαμενή με θαλασσινό νερό. Τοποθετήθηκαν μύδια για τροφή και σύντομα, άρχισε να τρώει και να δείχνει σημάδια βελτίωσης. Ένα μήνα μετά, καταδυόταν με άνεση και είχε σχεδόν πλήρως αναρρώσει. Σύμφωνα με σύσταση του συλλόγου ΑΡΧΕΛΩΝ, αποφασίστηκε να κρατηθεί μέχρι να ζεστάνει ο καιρός και η θάλασσα, καθώς οι χελώνες με υποθερμία, μετά την ανάρρωσή τους συχνά έχουν ευαισθησία και είναι πιο ευάλωτες σε υποτροπή.
Η συγκινητική στιγμή της επιστροφής της στο φυσικό της περιβάλλον
Τρεισήμισι μήνες μετά την περισυλλογή της χελώνας Caretta caretta, με το μυθικό όνομα Ωκεάνια Κυμοθόη, ήρθε η μεγάλη και συγκινητική στιγμή της επιστροφής της στο φυσικό της περιβάλλον, τη θάλασσα. Τα στελέχη του ΙΝΑΛΕ με την συνδρομή του λιμενικού μετέφεραν τη χελώνα στον θαλάσσιο κόλπο του Παληού Καβάλας και οι μαθητές του δημοτικού σχολείου της περιοχής, που όλους αυτούς τους μήνες την στήριζαν με τον τρόπο τους, δεν έκρυβαν την χαρά και την ικανοποίησή τους.
Η σύνδεση μεταξύ των παιδιών και της χελώνας, αλλά και η συμμετοχή τους στη διαδικασία παρακολούθησης της ανάρρωσης, αποδεικνύει την αξία της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Η ιστορία της Ωκεάνιας Κυμοθόης αποτελεί μια ακόμη υπενθύμιση του πόσο σημαντική είναι η ευαισθητοποίηση και η ενεργή συμμετοχή των νέων στην προστασία της φύσης και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
* Τις φωτογραφίες παραχώρησε το ΙΝ.ΑΛ.Ε. στο ΑΠΕ-ΜΠΕ
