Η εφηβεία είναι μια από τις πιο έντονες και καθοριστικές περιόδους της ζωής. Το σώμα αλλάζει, το μυαλό ωριμάζει, οι απαιτήσεις αυξάνονται — και μέσα σε όλα αυτά, η διατροφή μπορεί είτε να γίνει στήριγμα είτε πρόκληση. Ένα από τα πιο "συζητημένα" θέματα; Η κατανάλωση γλυκών.
Τα γλυκά έχουν μια ξεχωριστή θέση στη ζωή των παιδιών και των εφήβων. Εκτός από απόλαυση, πολλές φορές συνδέονται με στιγμές ξεκούρασης, κοινωνικότητας ή και παρηγοριάς. Ποιος δεν έχει συνδέσει ένα παγωτό μετά το σχολείο ή μια σοκολάτα σε περίοδο άγχους; Όμως η υπερβολή στην παιδική και εφηβική ηλικία μπορεί να αφήσει αποτύπωμα — όχι μόνο στο σώμα, αλλά και στις διατροφικές συνήθειες που χτίζονται για το μέλλον.
Αυτό που χρειάζεται δεν είναι αυστηρές απαγορεύσεις. Είναι κατανόηση και καθοδήγηση. Οι έφηβοι όπως και τα παιδιά έχουν ανάγκη να κατανοήσουν τι σημαίνει ισορροπημένη απόλαυση. Όχι γιατί "πρέπει" αλλά γιατί το σώμα τους τούς ζητά φροντίδα.
Τι πρέπει να γνωρίζουν οι έφηβοι και τα παιδιά:
Η συστηματική κατανάλωση επεξεργασμένων γλυκών — πλούσιων σε ζάχαρη και τεχνητά πρόσθετα — μπορεί να προκαλέσει:
- απότομες αυξομειώσεις στα επίπεδα ενέργειας,
- αυξημένη λιπαρότητα στο δέρμα (π.χ. ακμή),
- προβλήματα συγκέντρωσης και διάθεσης,
- κίνδυνο αύξησης βάρους ή διαταραχών πρόσληψης τροφής.
Η πείνα για γλυκό πολλές φορές δεν είναι πραγματική πείνα. Μπορεί να προκύπτει από αφυδάτωση, έλλειψη ύπνου, άγχος ή ακόμα και βαρεμάρα. Η αναγνώριση αυτών των αιτίων είναι το πρώτο βήμα για καλύτερη διαχείριση.
Πόσο συχνά είναι "εντάξει" να τρώνε γλυκά;
Η απάντηση είναι: εξαρτάται από τη συνολική διατροφή. Αν ένας έφηβος τρέφεται ισορροπημένα, ένα γλυκό 2-3 φορές την εβδομάδα δεν είναι πρόβλημα. Ακόμα και ένα μικρό γλυκό την ημέρα — π.χ. ένα κομμάτι μαύρης σοκολάτας ή ένα σπιτικό σνακ — μπορεί να ενταχθεί αρμονικά, αρκεί να υπάρχει επίγνωση.
Καλό είναι να καταναλώνονται τα γλυκά μετά από ένα κύριο γεύμα και όχι με άδειο στομάχι. Έτσι, μειώνονται οι απότομες αυξήσεις του σακχάρου και αυξάνεται ο κορεσμός.
Ποιες είναι οι πιο υγιεινές εναλλακτικές;
Δεν χρειάζεται να στερηθεί κάποιος τις γλυκές γεύσεις. Υπάρχουν πολλές επιλογές που ικανοποιούν τον ουρανίσκο αλλά και προσφέρουν θρεπτικά συστατικά:
- Μους σοκολάτας χωρίς ζάχαρη: με γιαούρτι ή αβοκάντο, λίγο κακάο και μέλι ή στέβια.
- Σπιτικές μπάρες βρώμης: με ξηρούς καρπούς, αποξηραμένα φρούτα και μέλι.
- Παγωτό φρούτων: μπανάνα, φράουλα ή μάνγκο, κατεψυγμένα και πολτοποιημένα.
- Φρουτοσαλάτα με γιαούρτι και κανέλα: δροσιστική, πλούσια σε ασβέστιο και φυτικές ίνες.
- Μπανάνα με φυστικοβούτυρο: τέλειο σνακ πριν ή μετά τη φυσική δραστηριότητα.
Αν υπάρχουν στο σπίτι τέτοιες επιλογές, είναι πολύ πιο πιθανό να επιλεχθούν. Το περιβάλλον παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατροφική συμπεριφορά, ειδικά στην εφηβεία.
Ο ρόλος των γονιών
Οι γονείς καλούνται να είναι συμμέτοχοι — όχι ελεγκτές. Η απλή κουβέντα, το μαγείρεμα μαζί, ο διάλογος χωρίς "πρέπει" και ενοχές μπορούν να χτίσουν εμπιστοσύνη και να ενισχύσουν την αυτονομία του εφήβου.
Προγραμματισμένα γεύματα, παρουσία υγιεινών σνακ στο σπίτι, λιγότερο αυθόρμητο φαγητό εκτός σπιτιού — είναι όλα βήματα που φέρνουν ισορροπία χωρίς πίεση.
Οι έφηβοι δεν χρειάζεται να "αποχαιρετήσουν" τα γλυκά. Χρειάζεται απλώς να τα μάθουν. Να τα γνωρίσουν και να τα επιλέγουν με γνώση και μέτρο. Γιατί η καλή σχέση με το φαγητό — ακόμη και με το γλυκό — είναι κάτι που μαθαίνεται. Και είναι το καλύτερο δώρο που μπορούν να πάρουν για την ενήλικη ζωή τους.
Ευχαριστούμε την Κάλλια Γιαννιτσοπούλου, διαιτολόγο-διατροφολόγο Somaygies.gr
