Η σχέση ανάμεσα στον αυτισμό και το φαγητό είναι συχνά περίπλοκη και γεμάτη προκλήσεις. Πολλά παιδιά στο φάσμα αντιμετωπίζουν αισθητηριακές ευαισθησίες, μπορεί να αποφεύγουν συγκεκριμένες υφές, χρώματα ή μυρωδιές τροφών, ή να ζητούν πάντα τα ίδια φαγητά. Αυτό δεν είναι "κακή συμπεριφορά", αλλά μια φυσιολογική αντίδραση σε ερεθίσματα που βιώνουν πιο έντονα.
Η επιλεκτικότητα στο φαγητό είναι ένα από τα πιο συχνά ζητήματα για τις οικογένειες παιδιών με αυτισμό. Μπορεί να επηρεάσει την πρόσληψη βασικών θρεπτικών συστατικών και να προκαλέσει άγχος τόσο στο παιδί όσο και στους γονείς. Γι’ αυτό η διατροφική υποστήριξη χρειάζεται εξατομικευμένη προσέγγιση, βασισμένη στη συνεργασία παιδίατρου, εργοθεραπευτή και διατροφολόγου.
Η διαχείριση της διατροφής δεν αφορά μόνο το τι τρώει το παιδί, αλλά και το πώς βιώνει τη διαδικασία του φαγητού. Με ήπιες προσαρμογές στο περιβάλλον, καθαρή επικοινωνία και σταθερές ρουτίνες, το παιδί μπορεί να νιώσει ασφάλεια και σταδιακά να διευρύνει τη διατροφή του. Το φαγητό τότε παύει να είναι πηγή άγχους και γίνεται ευκαιρία για σύνδεση, φροντίδα και αυτονομία.
Όπως αναφέρει ο ειδικός παιδαγωγός και λογοθεραπευτής Ευάγγελος Μποχατζιάρ: "Αφενός θα ήθελα να αναφέρω ότι η κάθε περίπτωση είναι μοναδική, η συστηματική επιλεκτικότητα - αμυντικότητα, αφετέρου, είναι από τις πιο συχνές δυσκολίες που παρατηρούνται στα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού".
Βασικές οδηγίες διαχείρισης:
1. Κρατήστε λεπτομερέστατο ιστορικό ανάλογα με τις προτιμήσεις του παιδιού όσον αφορά χρώμα, υφή, αλμυρότητα, θερμοκρασία σκληρότητα.
2. Οργανώστε ποικιλία σύμφωνα με το πεδίο προτίμησης.
3. Σε εμμονές με λευκά δοκιμάστε λευκές σάλτσες.
4. Σε εμμονές με ζυμαρικά π.χ κριθαράκι, δοκιμάστε ζυμαρικά που μοιάζουν με αυτό όπως κουσκουσάκι, σουσαμάκι και σταδιακά επεκταθείτε.
5. Πράξτε ανάλογα και με τα τυριά σύμφωνα με αλμυρότητα, σκληρότητα, υφή, χρώμα και άλλα, προσθέτοντας επίσης μικρές ποσότητες σε φαγητά που αγαπά.
6. Προσθέστε ζωμούς σε μικρές ποσότητες, να μην είναι τελείως στεγνά.
7. Προσθέστε ελαιόλαδο στο πιάτο.
8. Προσθέστε στο γιαούρτι, αν τρώει, μικρή ποσότητα από διεγερτικά φρέσκα, ή αποξηραμένα φρούτα, δαμάσκηνα, ακτινίδια, αχλάδια, ή/και μέλι κλπ.
9. Αυξήστε σταδιακά τις νέες ποσότητες με πολλή προσοχή και ευλάβεια.
10. Σε κάθε νέα δοκιμή νέας τροφής ή πειραματισμού σε μικροαλλαγές φροντίστε να είναι το παιδάκι σας πεινασμένο και καλοδιάθετο. Αυτό παίζει καθοριστικό ρόλο.
11. Στην περίπτωση απτικής αμυντικότητας δοκιμάστε να παίξετε παιχνίδια με τις υφές που δεν πλησιάζει πάνω στο δέρμα, χέρια κ.α.
12. Μπορείτε να σπάσετε αβγά και να το βάλετε να περπατήσει πάνω τους στην μπανιέρα όπως και απλά παιχνίδια αισθητηριακά που μπορείτε να φανταστείτε.
13. Φτιάξτε μαζί μπιφτέκια και βάλτε το παιδί να συμμετέχει ενεργά.
14. Πασαλείψετε με νέες υφές τα χέρια μέχρι τους ώμους και απολαύστε νέα παιχνίδια. (ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΕ ΔΕΡΜΑΤΙΚΈΣ ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ - ΑΤΟΠΙΕΣ)Ελέγξτε πρώτα για αλλεργίες αν δεν το έχετε ήδη κάνει.
15.Αφήστε το παιδί να φάει και με τα χέρια.
16. Δώστε άπλετο χρόνο.
17. Να θυμάστε ότι πολλές φορές οι αμυντικότητες μπορεί να οφείλονται σε κάποιους από τους παραπάνω παράγοντες. Άλλοτε είναι απτικές και άλλοτε γευστικές.
18. Οι αυτιστικοί περνούν φάσεις εμμονής ή / και ολικής διακοπής συγκεκριμένων τροφών οι οποίες μπορεί να είναι μόνιμες ή να έρχονται και να προέρχονται....
19. Το ένστικτό της πείνας θα το σεβαστεί το παιδί σας.
20. Ο εργοθεραπευτής θα σας βοηθήσει με τα αισθητηριακά του παιδιού και ο λογοθεραπευτής με προβλήματα δυσφαγίας -δυσκαταποσίας που ενδεχομένως συνυπάρχουν!
Από τον Μποχατζιάρ Σπ.Ευάγγελος Λογοθεραπευτής, Ειδικός Παιδαγωγός, Irlen Diagnostician-Clinic Director, INPP Sc Program
Ενημέρωση 24/10/25
